Amazonlarda mafyayla ortak çalışan kaçak madenciler yerli kültürü yok ediyor

Brezilyalı gazeteci-fotoğrafçı Gabriel Chaim: - "2021'de yerli halk ile madenciler arasında silahlı çatışmaya tanık oldum. Madenciler tüfek ve tabanca kullanarak yerli halkı öldürdü. Yerli halk ise sadece oklarla kendilerini savunmaya çalıştı. Bu adil bir savaş değildi" - Brezilya'nın dışa kapalı yerli halkı Yanomamilerin lideri Junior Hekurari Yanomami: - "Amazon Yağmur Ormanları'ndan gelen altını satın almamanızı istiyoruz. O altında yok edilen yerli halkların kanı var. Bu altın bedelsiz veya yasal yollarla çıkarılmadı. Altınlar ailelerin yok edilmesi pahasına çıkarıldı"

HALİL İBRAHİM MEDET - Brezilya mafyası ve maden şirketlerinin, Amazon Yağmur Ormanları'nda yürüttüğü kaçak faaliyetler, yerli halkın yaşam alanlarını tahrip ederek nesillerdir korudukları kültürlerini yok ediyor.

Amazon Ormanları'ndaki kaçak madencilik üzerine belgeseller hazırlayan gazeteci-fotoğrafçı Gabriel Chaim ve Brezilya'nın dışa kapalı yerli halkı Yanomamilerin lideri Junior Hekurari Yanomami, AA muhabirine, bölgedeki kaçak madenciliği ve bunun yerli kültüre etkilerini değerlendirdi.

Ok, yay gibi ilkel av aletleri kullanan Yanomami kabilesi için tüfek ve ağır silahlar kullanan kaçak madencilerle mücadelenin oldukça zor olduğuna değinen Chaim, şu ifadeleri kullandı:

"Maden işçilerinin büyük kısmı Brezilya'daki çeteler veya mafya üyeleri. Tüfek ve ağır silahları var. Öte yandan yerli halkın ok, yay gibi araçları ve av için bazen av tüfekleri var. 2021'de yerli halkla madenciler arasında silahlı çatışmaya tanık oldum. Madenciler tüfek ve tabanca kullanarak halkı öldürdü. Yerli halk ise sadece oklarla kendilerini savunmaya çalıştı. Bu adil bir savaş değil. Çatışmalar adil değil."

Chaim, on yıllardır devam eden ve 2019'dan sonra sayıları artarak 25 bine kadar ulaşan kaçak madencilere karşı uzun süredir geniş çaplı operasyon yapılmadığını kaydederek, yerli halkın bölgesinde yaşayan madencilerin keyfi ve hukuksuz davranmaktan çekinmediğini söyledi.

Yasa dışı madenciliği durdurma sorumluluğunun Brezilya ordusu ve federal polise ait olduğunu hatırlatan Chaim, kaçak madenciliğin yol açtığı sağlık sorunlarının giderilmesi için de sağlık sistemine gerekli personel ve maddi desteğin sağlanmasının hayati önem taşıdığını vurguladı.

- Kaçak madenciler, Amazon Ormanları'nda fuhuş ve kumar alanları kurdu

Chaim, Brezilya'da mafya benzeri gruplar, uyuşturucu satıcıları ve kaçakçıların yerli topraklarındaki kaçak madencilik faaliyetlerine yatırım yaptığını aktararak, şöyle devam etti:

"Brezilya genelinde yerli bölgelerinde her türlü alkol ürünü yasak olmasına karşın madenciler, bu bölgelere alkol getiriyor ve bunu yerli halkla takas aracı olarak kullanıyor. Madenciler yerli toplulukların sağlığını derinden etkiliyor. Madenciler bölgede çeşitli hastalıkları yayıyor, yerli kadınlara tecavüz ederek istenmeyen gebeliklere yol açıyor. Anneler, aşırı stres ve beslenme bozuklukları nedeniyle çocuklarına süt veremiyor. Ormandaki illegal maden kamplarında geçici köyler kuruluyor. Bu köylerde restoranlar, kumarhaneler, barlar açılıyor ve hatta şehirlerden fuhuş işçileri getiriliyor. Burada ödemeler sadece altınla yapılıyor. Ormandaki maden kampında fuhuş, kumar ve ticaret bu sisteme göre işliyor."

- Kanlı altınların en büyük alıcısı İsviçre bankaları

Kaçak madencilik için Yanomami kabilesinin topraklarını işgal edenlerin, büyük ve zengin şirketler tarafından bölgeye getirildiğine dikkati çeken Chaim, "Brezilya Federal Polisinin altınların nereden çıkarıldığını gösteren teknolojileri var. Piyasadaki altınların DNA'sına bakarak 'legal mi yoksa illegal mi' olduğunu tespit etmek mümkün." dedi.

Brezilya'dan ihraç edilen altınlarının yüzde 90'ının kaçak yollardan elde edildiğini ve en büyük alıcılarınsa İsviçre bankaları olduğunu ifade eden Chaim, "İsviçre bankaları yasa dışı yollardan elde edilen altınları satın alıp işledikten sonra 'temiz' hale getirilip yasalmış gibi satıyor." şeklinde konuştu.

- "Tecavüzler, toplumumuzda psikolojik sorunlara yol açıyor"

Yanomamilerin lideri Junior Yanomami de kabilesindeki kadınların nehirde balıkçılık, erkeklerin de ormanda avcılık yaparak yaşadığını belirterek, kaçak madencilik nedeniyle doğal yaşam alanlarının tahrip edildiğini söyledi.

Junior Yanomami, geçmiş Brezilya hükümetlerinin yerli halkın yaşam alanlarını, Yağmur Ormanları'nı, nehirleri korumaması sonucu kabilesinin sağlık ve çevre sorunlarına ek olarak kültürlerini kaybetme tehdidiyle de karşılaştığından bahsederek şunları dile getirdi:

"Yeni hükümetinse yaptığı en önemli şey, 23 binden fazla işgalci madenciyi bölgeden uzaklaştırmak oldu. Federal Polis, Ibama (Brezilya Çevre ve Yenilenebilir Doğal Kaynaklar Enstitüsü) ajanlarıyla etkilenen bölgeye gitti. Palimiu topluluğu ve Amajari nehrine bariyerler koydu. Yavaş yavaş işgalcileri bölgeden çıkardı. Bugün yaklaşık yüzde 5'i suç örgütlerinin parçası olan yasa dışı madenciler hala hükümetle çatışıyor, yetkililere tehditler savuruyor. Yeni hükümet ve ekibi çalışıyor ancak Yanomami sorunları hala çözümden çok uzak."

Çoğu mafya ve suç örgütleriyle hareket eden kaçak madencilerin bölge kültür ve yaşam tarzını tehdit ettiğine dikkati çeken Junior Yanomami, "işgalci" olarak nitelediği madencilerin Yanomami gençlerine silah verip kasıtlı olarak çatışmalar çıkardığını, bu olaylarda pek çok gencin yaşamını yitirdiğini anlattı.

Junior Yanomami, kabilesinden genç kızlarının madencilerin cinsel istismarına uğradığını dile getirerek, "Cinsel istismar sonucu doğan birçok çocuk var. Toplum olarak bu gençlerle konuşmalı ve onlara suçlu olmadıklarını anlatmalıyız. Tecavüzler, toplumumuzda psikolojik sorunlara neden oluyor. Bu durum aileler için çok acı ve sıkıntılı. Gençler kendilerini küçük düşmüş hissediyor." ifadesini kullandı.

- "Kaçak altın yok edilen yerli halkların kanından geliyor"

Yanomami toplumunun yaşamı ve Yağmur Ormanları için verdikleri mücadelenin çok riskli olduğunu kaydeden Junior Yanomami, "Bu çalışmaları toplulukları korumak ve daha fazla Yanomami'nin ölmesini önlemek için yapıyoruz. Yanomami olarak böyle ölmeyi hak etmiyoruz. İşgaller, sağlık hizmetlerinin yetersizliği, hükümetin ilgisizliği gibi nedenlerle ölmeyi hak etmiyoruz." diye konuştu.

Yanomami yerlileri adına uluslararası topluma çağrıda bulunan Junior Yanomami, sözlerini şu şekilde tamamladı:

"Uluslararası toplumun sorunlarımızı bilmesi ve bize yardımcı olması kendimizi korumamız için çok önemli. İnsanlardan özellikle Amazon Yağmur Ormanları'ndan çıkarılan altınları satın almamalarını istiyoruz. Çünkü o altını satın aldıklarında, dolaylı yoldan yerli topraklarının ve özellikle Yanomami yerli topraklarının işgalini finanse ediyorlar. Araştırmalara göre, buradan çıkan üretimin yüzde 60'ı Avrupa ve diğer bölgelere gidiyor. O altında yok edilen yerli halkların kanı var. Bu altın bedelsiz veya yasal yollarla çıkarılmadı. Altınlar ailelerin yok edilmesi pahasına çıkarıldı."