Çin'den Trans-Himalaya Forumu'nda "toprak bütünlüğüne saygı" çağrısı

Çin'in Tibet Özerk Bölgesi'nde, Hindistan ile ihtilaflı sınır bölgesinin 160 kilometre yakınındaki Nyingçi şehrinde düzenlenen foruma Hindistan'dan katılımcı olmaması dikkati çekti

Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, Çin ile sınır ihtilafı olan Hindistan'ın katılmadığı Trans-Himalaya Forumu'nda bölge ülkelerine "toprak bütünlüğüne saygı" ve işbirliği çağrısı yaptı.

Çin'in Tibet Özerk Bölgesi'nin Nyingçi şehrinde düzenlenen foruma, aralarında Pakistan, Nepal, Sri Lanka, Myanmar, Moğolistan ve Afganistan'ın olduğu 10'dan fazla ülkeden temsilciler katıldı.

Bakan Vang, forumda yaptığı konuşmada, bölgede istikrar, refah ve sürdürülebilir kalkınma için ülkelerin birbirlerinin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı göstermesi gerektiğini vurgulayarak, "Temel çıkarları ilgilendiren konularda birbirimize destek olmalı, farklılıklarımızı diyalog ve istişare ile çözmekte ısrar ederek Himalayalar çevresinde bir aile birliği inşa etmeliyiz." dedi.

Himalayalar'daki doğal kaynakların korunması için bölge ülkeleri arasında yeşil kalkınma alanında işbirliğinin geliştirilmesinin gereğine işaret eden Vang, geçmişte Hindistan, Pakistan, Sri Lanka ve Nepal ile yapılan çevre anlaşmalarını, Çin ile Nepal arasında geçen hafta imzalanan düşük-karbon işbirliği mutabakatını örnek gösterdi.

Vang, Çin'in Myanmar'da Güneydoğu Asya Biyo-Çeşitlilik Araştırma Merkezi ve Moğolistan'da Çölleşmenin Önlenmesi ve Kontrolü İşbirliği Merkezi kurarak bu alanlarda profesyonellerin yetişmesine katkı sağlayacağını bildirdi.

Kuşak ve Yol Girişimi kapsamındaki altyapı projeleriyle ülkeler arasındaki bağlantıların ve bölgesel entegrasyonun artırılması çağrısında bulunan Vang, demir yolları, kara yolları, hava alanları, elektrik ve iletişim şebekeleri kurulmasının teşvik edilmesi, sınır aşırı ulaşımın kolaylaştırılması gerektiğini vurguladı.

- Hindistan'ın yokluğu dikkati çekti

Trans-Himalaya Forumu, Çin'in sınır anlaşmazlığı olduğu Hindistan'ın Arunaçal Pradeş eyaletine 160 kilometre yakınında bir şehirde düzenlendi.

Hindistan'ın yokluğu Himalayalar bölgesinde sınır meselesinin iki büyük ülke arasında yarattığı gerilime işaret ediyor.

Yeni Delhi yönetimi, daha önce, 2018 ve 2019'da düzenlenen forumlara da temsilci göndermemişti.

Anlaşmazlık, Çin'in Hangcou şehrinde 23 Eylül'de başlayan 19. Asya Oyunları'na katılacak Hindistan Wushu Milli Takımı sporcularından 3'ünün, ihtilaflı Arunaçal Pradeş eyaletinden oldukları için akredite olamamasıyla gündeme gelmişti.

Pekin yönetimi eyaleti Hindistan toprağı saymadığından, Çinli yetkililer Hint sporcuların vizelerini pasaportlarına yapıştırmak yerine ayrı bir kağıda zımbalayarak verdiği için sporcular ülkeye girmeyi reddetmişti.

- Çin bölgeyi topraklarının parçası görüyor

Çin, bölgeyi Tibet Özerk Bölgesi'nin parçası olarak gördüğünden buradan gelen Hint vatandaşlarına vize ve seyahat izni verirken bu yönteme başvuruyor.

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, akreditasyon sorunuyla ilgili sorulan soruya verdiği yanıtta, "Arunaçal" diye bir yeri tanımadıklarını belirterek, "Zangnan" olarak adlandırdığı bölgenin, Çin'in topraklarının parçası olduğunu savunmuştu.

Çin ile Hindistan arasındaki Himalaya Dağları'nın çevrelediği belirsiz sınır hattı, uzun zamandır iki ülke arasında egemenlik tartışmalarına neden oluyor. Akarsular, göller, buzullar ve karlı zirvelerin bulunduğu 3 bin 500 kilometrelik sınır, tarafları sık sık karşı karşıya getiriyor.

Pekin, "Güney Tibet" olarak adlandırdığı Hindistan'ın Arunaçal Pradeş eyaletindeki 90 bin kilometrekarelik toprakta hak iddia ederken, Yeni Delhi, Aksay-Çin platolarını kapsayan 38 bin kilometrekarelik alanın Çin tarafından işgal edildiğini savunuyor.

Taraflar, 1962'de iki ülke arasında savaşa yol açan sınır ihtilafını uzun yıllardır çözemezken, ateşkes halinin hüküm sürdüğü sınırda zaman zaman gerginlik tırmanıyor.