Çin Devlet Başkanı Şi'nin Vietnam ziyareti, ikili ilişkileri yeniden tanımladı
Şi'nin ziyaretinde ABD'nin Hint-Pasifik stratejisiyle kurduğu ortaklıklar eksenine yaklaşmasından endişe ettiği Vietnam ile ideolojik ve ekonomik bağlarını konsolide etme hedefi ön plandaydı - Ziyarette taraflar, "ortak geleceği paylaşan Çin-Vietnam topluluğu" hedefiyle Komünist rejimle yönetilen iki ülke arasında kapsamlı stratejik işbirliği ortaklığını derinleştirmek üzere anlaştı
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in Vietnam ziyareti, iki ülke arasında "kapsamlı stratejik ortaklık" olarak tanımlanan ilişkinin, "ortak geleceği paylaşan Çin-Vietnam topluluğu" hedefiyle derinleştirilmesine yönelik mutabakata tanıklık etti.
Çin lideri, bugün sona eren 2 günlük ziyaretinde Vietnam Komünist Partisi (VKP) Genel Sekreteri Nguyen Phu Trong'un yanı sıra Devlet Başkanı Vo Van Thuong, Başbakan Pham Minh Chinh ve Meclis Başkanı Vuong Dinh Hue ile görüştü.
Şi'nin Vietnam lideri ve VKP Genel Sekreteri Trong ile görüşmesinde taraflar, "ortak geleceği paylaşan Çin-Vietnam topluluğu" hedefiyle, Komünist rejimle yönetilen iki ülke arasında kapsamlı stratejik işbirliği ortaklığını derinleştirmek üzere anlaştı.
Şi bu yeni tanımın, ilişkilerde "daha fazla siyasi güven, daha somut güvenlik işbirliği, daha yakın çok taraflı eşgüdüm ve farklılıkların daha doğru şekilde yönetilmesini" sağlayacağını vurguladı.
Trong da Vietnam'ın Çin ile ilişkilerini geliştirmeyi "ana önceliği ve stratejik seçimi" olarak gördüğünü, dış politikada bağımsızlık, kendine yeterlilik, barış, işbirliği ve kalkınma çizgisini sürdüreceğini dile getirdi.
- "Ortak geleceği paylaşan topluluk"
Böylece Laos, Myanmar, Tayland, Malezya, Pakistan, Moğolistan ve Güney Afrika'nın ardından Çin'in ikili düzeyde "ortak geleceği paylaşan topluluk kurma" hedefini ilan ettiği ülkeler arasına Vietnam da katıldı.
Çin, diplomaside "ortak geleceği paylaşan topluluk" kalıbını, hem ikili hem çok taraflı işbirliklerini hem de küresel ideali tanımlamak için kullanıyor.
"Ortak geleceği paylaşan Çin-Vietnam topluluğu" ve "ortak geleceği paylaşan Çin-Güney Afrika topluluğu" gibi ifadelerde iki ülke arasındaki ilişkilerdeki gelecek hedefleri, "ortak geleceği paylaşan Çin-ASEAN topluluğu" ve "ortak geleceği paylaşan Çin-Afrika topluluğu" gibi ifadelerde bölgesel işbirliği hedefleri vurgulanırken "ortak geleceği paylaşan küresel topluluk" ifadesinde ise oldukça genel hatlarla belirtilen küresel barış ve işbirliği ideali dile getiriliyor.
Çin, dış ilişkilerinde ve büyük güç diplomasisinde "çok taraflılık" ilkesini dile getirmekle birlikte, daha çok "çoklu iki taraflılık" olarak tanımlanabilecek yaklaşımı benimsiyor. Ülke, Birleşmiş Milletler (BM) gibi uluslararası kuruluşlara, BRICS Topluluğu ve Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) gibi çok taraflı örgütlere üye olmakla birlikte siyasi anlamda herhangi bir bölgesel entegrasyon içinde yer almıyor.
- Güney Çin Denizi
Çin ve Vietnam'ın egemenlik ihtilaflarına konu olan Güney Çin Denizi'ndeki iki önemli kıyıdaş ülke olarak bölgede barışın ve istikrarın sürdürülmesinde ortak çıkarı ve sorumluluğu bulunduğunu vurgulayan Şi, şu değerlendirmede bulundu:
"Çin, denizlerdeki sorunlara her iki tarafın da kabul edebileceği uzun vadeli çözümler bulunması için Vietnam ile iletişimi ve eşgüdümü güçlendirmeye, Güney Çin Denizi'nde somut ve etkili Davranış Kuralları Mutabakatı'nın en erken zamanda sonuçlandırılması için birlikte çalışmaya hazırdır."
Şi, iki ülkenin, "Kuşak ve Yol" işbirliği çerçevesinde Çin'in Yünnan eyaleti ve Guangşi Cuang Özerk Bölgesi'nden komşu Vietnam'a uzanan iki ekonomik koridor ile Çin ve Vietnam'ın kıyıdaş olduğu Beibu Körfezi çevresini kapsayan ekonomik kuşaktan oluşan "İki Koridor ve Bir Kuşak" projesinin ortak inşasını hızlandırması gerektiğini belirtti.
Başbakan Chinh ile görüşmesinde Çin ile Vietnam'ın "Asya-Pasifik'te barışı bozmaya yönelik girişimlere birlikte karşı çıkması" gerektiğine işaret eden Şi, "düşman güçlerin renkli devrim girişimlerine karşı" güvenlik işbirliği ve istihbarat paylaşımının güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı.
Ziyarette Çin ile Vietnam arasında diplomasi, ticaret, savunma ve deniz alanlarını kapsayan 36 anlaşma ve mutabakat zaptı imzalandı.
Dijital ekonomi, dijital veri, sınır bölgelerinde demir yolu ve kara yolu bağlantıları, yeşil kalkınma yatırımları alanında ikili işbirliğinin yanında taraflar açık deniz balıkçılığı yapılan bölgelerde sürtüşmelerin ve kazaların önlenebilmesi için iki ülke arasında acil durum hattı kurulmasında anlaştı.
- Şi, Biden'dan kısa süre sonra Vietnam'ı ziyaret etti
ABD Başkanı Joe Biden'ın eylüldeki ziyaretinden kısa süre sonra ülkeyi ziyaret eden Çin liderinin, ABD'nin Hint-Pasifik stratejisiyle kurduğu ortaklıklar eksenine yaklaşmasından endişe ettiği Vietnam ile ideolojik ve ekonomik bağlarını konsolide etme hedefi ön plandaydı.
ABD ve Vietnam, Biden'ın ziyaretinde iki ülke ilişkilerini "kapsamlı stratejik ortaklığa" yükselttiklerini duyurmuştu. Böylece ABD'nin Vietnam ile ilişkileri, Çin'in Vietnam ile ilişkileriyle eşit düzeye gelmişti. Vietnam, kasımda da ABD'nin bölgedeki müttefiki Japonya ile ilişkilerini aynı düzeye yükseltmişti.
Vietnam, ABD'nin Çin'in Asya-Pasifik'teki artan nüfuzuna karşı denge oluşturmak amacıyla bölge ülkeleriyle ittifak ve ortaklık bağlarını geliştirmeye yönelik Hint-Pasifik stratejisinde kritik yer işgal ediyor.
Biden, 10 Eylül'deki Vietnam ziyaretinde, Hanoi yönetimine ekonomi, güvenlik ve teknoloji alanlarında işbirliğini geliştirme mesajı verirken, ziyarette Çin ile ABD arasındaki ihtilaf konusu çip üretimi ve nadir metaller konusunda işbirliği anlaşmaları duyurulmuştu.
Çin, ABD'nin Hint-Pasifik bölgesindeki ortaklıklar ağını genişletmeye yönelik adımlarını kendisine karşı "dışlayıcı askeri blok oluşturma" çabası olarak görürken, Güney Çin Denizi'nde kıyıdaş ülkeler arasında sık sık gerilimlere dönüşen egemenlik ihtilafları, Çin'in artan askeri varlığı ve müdahaleci tavrından rahatsız bölge ülkelerini ABD'ye yaklaştırıyor.
Güney Çin Denizi'nde en uzun sahil şeridine sahip Vietnam, Çin ile ideolojik yakınlığına ve iyi ilişkilerine karşın, bu tür sürtüşmelerden en fazla etkilenen ülkeler arasında yer alıyor.
Çin ve Vietnam, Küba, Laos ve Kuzey Kore ile dünyada komünist rejimle yönetilen 5 ülke arasında yer alıyor.