Çin Ulusal Halk Kongresinin genel kurulu sona erdi
Kongre, kabine işlevini yerine getiren Devlet Konseyinin teşkilat ve çalışma esaslarını belirleyen Devlet Konseyi Organik Yasası'nda değişikliği onayladı - Devlet Başkanı Şi'nin ülkenin yükselen teknolojileri hızla adapte ederek teknoloji alanında kendi yeterliliğini geliştirmesine vurgu yapan "yeni üretici güçler" ifadesi, kongrenin en öne çıkan sloganı oldu
Çin'in en üst yasama organı Ulusal Halk Kongresinin (ÇHUK) 14. döneminin 2. genel kurul toplantısı kapanış oturumuyla sona erdi.
Başkent Pekin'de Büyük Halk Salonu'nda gerçekleştirilen oturuma Devlet Başkanı Şi Cinping, Başbakan Li Çiang, Meclis Başkanı Cao Lıci ve ülkeyi yöneten Çin Komünist Partisinin (ÇKP) üst düzey isimleri katıldı.
Ülkedeki tüm eyalet ve bölgeleri, meslek gruplarını ve etnik unsurları temsil eden 3 bine yakın delege, hafta boyunca görüşülen çalışma raporları, bütçe ve plan taslaklarını oylayarak kabul etti.
- Devlet Konseyi Organik Yasası'nda değişiklik
Kongre, kabine işlevini yerine getiren Devlet Konseyinin teşkilat ve çalışma esaslarını belirleyen Devlet Konseyi Organik Yasası'nda değişikliği onayladı.
1982 Anayasası ile yürürlüğe girmesinden bu yana ilk kez yapılan değişiklikle yasaya Çin Komünist Partisinin Devlet Konseyi üzerindeki mutlak otoritesine atıf yapan ifadeler eklendi.
Değişiklikle, "Devlet Konseyinin Çin Komünist Partisinin liderliğini izleyeceği", "Devlet Konseyi üyelerinin partinin ideolojik rehberliğine ve çekirdeğinde Şi Cinping'in olduğu parti merkez komitesinin mutlak otoritesine bağlı kalacağı" vurgulandı.
Organik Yasa'da yapılan değişiklik, Devlet Başkanı ve ÇKP Genel Sekreteri Şi'nin parti ve devlet yönetiminin her veçhesindeki mutlak otoritesini ve tek adam konumunu pekiştiren adımların sonuncusu oldu.
Kongre, Şi'nin üçüncü dönem için devlet başkanlığı görevine seçildiği geçen yılki genel kurulda Devlet Konseyinin çalışma esaslarına ilişkin reform planını kabul etmiş, burada da aynı ilkelerin "Devlet Konseyinin çalışmalarına rehberlik edeceği" kabul edilmişti.
Organik Yasa'daki değişiklikle ayrıca, Merkez Bankası Başkanı Devlet Konseyi üyesi haline getirilerek bankanın ekonomi politikalarının uygulanmasındaki rolü artırıldı.
- "Yeni üretici güçler"
Kongrenin en öne çıkan sloganı, Şi'nin katıldığı delege oturumlarında dile getirdiği "yeni üretici güçler" ifadesi oldu. Çin lideri, hem delegesi olduğu Ciangsu eyaletinin düzenlediği oturumda hem de Çin Halk Kurtuluş Ordusu ile Çin Halk Silahlı Polisi delegelerinin ortak oturumunda, ülkenin yükselen teknolojileri hızla adapte ederek bu alanda kendi yeterliliğini geliştirmesine yönelik mesajlar verdi.
Şi, Ciangsu delegelerine hitabında, "Teknolojik devrimin ve endüstriyel dönüşümün bu yeni evresinde, fırsatlardan yararlanmalı, inovasyonu artırmalı, yükselen endüstrileri kurmalı, genişletmeli ve geleceğin endüstrilerini önceden planlamalıyız." dedi.
Bazı yükselen endüstrilerdeki kapasite fazlası üretime dikkati çeken Şi, yerel düzeyde aceleci davranılmaması, kör yatırımlardan, balonlardan kaçınma ve "yeniyi kurmadan eskiyi yıkmama" uyarısında bulundu.
Şi, asker ve silahlı polis delegelerine hitabında da yükselen teknolojileri askeri alana adapte ederek "yeni üretici güçlerin" "yeni muharebe kabiliyetlerinin" geliştirilmesine eşlik etmesi gerektiğini vurguladı.
Şi'nin mesajları, ABD'nin başta çip sektörü olmak üzere Çin'in teknoloji alanında kabiliyetine ket vurma ve kalkınmasını bastırma niyetinde olduğu algısının sürdüğünün işareti olarak yorumlandı.
- Dışişleri Bakanlığında Vang ile yola devam
Kongre öncesinde, Çin Gang'ın 6 ay yürüttüğü dışişleri bakanlığı görevinden alınmasının ardından geçen yıl görevi yeniden üstlenen kıdemli diplomat Vang Yi'nin yerine yeni isim atanabileceği konuşulurken beklenen gerçekleşmedi.
Aynı anda ÇKP Merkezi Dış İlişkiler Ofisi Direktörlüğü de yürüten Vang Yi’nin iş yükünü hafifletmek üzere dışişleri bakanlığına yeni bir ismin atanabileceği tahmin ediliyordu. ÇKP Dış İlişkiler İrtibat Dairesi Başkanı Liu Ciençao, İdari Dışişleri Bakan Yardımcısı Ma Caoşü ve Merkezi Ulusal Güvenlik Komisyonu Direktör Yardımcısı Liu Hayşing isimleri bakan adayları arasında geçiyordu.
Vang bakanlık görevine devam ederken, Kongre kapsamında düzenlenen "Çin'in Dış Politikası ve Dış İlişkileri" konulu toplantısında basın mensuplarının karşısına çıktı.
10 yıldır dışişleri bakanlığını yürüten kıdemli diplomat, ABD ile jeopolitik rekabetin arttığı bir dönemde Çin'in dış politikada çok kutupluluğu savunacağı, Batı dışı dünya ile ilişkilerini geliştirerek "Küresel Güney" olarak adlandırılan gelişmekte olan ülkelerle dayanışmayı artıracağı mesajını verdi.
Kongrede kayıp eski Dışişleri Bakanı Çin Gang ve eski Savunma Bakanı Li Şangfu'nun akıbetlerini açıklığa kavuşturacak gelişme olmadı.
Genel kurulun hemen öncesinde Çin Gang'ın delegelikten "istifa ettiği" duyurulurken, Li Şangfu'nun meclis üyeliğinin düşürüldüğü ancak Kongre Sözcüsü'nün basın toplantısında sorulan soruya "Li'in artık delege olmadığı" yanıtını vermesiyle anlaşıldı.
- Hükümetin çalışma raporu ve bütçe taslağı onaylandı
Delegeler merkezi hükümetin çalışma raporu ile ÇUHK Daimi Komitesi, Yüksek Halk Mahkemesi ve Yüksek Halk Savcılığının çalışma raporlarını da onayladı.
Merkezi Hükümet 2023 Bütçesi ve 2024 Bütçe Taslağı, Yerel Yönetimler 2023 Bütçesi ve 2024 Bütçe Taslağı ile Ulusal Ekonomik ve Sosyal Kalkınma 2023 Planı ve 2024 Plan Taslağı da Kongre tarafından kabul edildi.
Çin'in parlamentosu olarak bilinen Ulusal Halk Kongresi, eyaletler, özerk bölgeler, özel idare bölgeleri ve merkeze bağlı yönetilen şehirlerin Yerel Halk Kongrelerinin seçtiği temsilciler ile meslek grupları, etnik topluluklar ve Çin Halk Kurtuluş Ordusundan temsilcilerden oluşuyor.
Mevcut halinde 2 bin 956 üyeden oluşan yasama meclisi, 5 yıllığına seçiliyor ve yılda bir kez genel kurul toplantısı yapıyor. Bu toplantılar dışında meclis, yasama yetkisini, kendi içinden seçtiği 175 üyeli ÇUHK Daimi Komitesi aracılığıyla kullanıyor.
Her ne kadar şeklen seçim usulüne göre oluşan ve karar alan bir yasama organı görünümünde olsa da parti ile devlet yönetiminin iç içe geçtiği Çin siyasal sisteminde ÇUHK'un işlevi, ÇKP Merkez Komitesi tarafından belirlenen yasama gündeminin uygulanması, seçim ve atamaların yapılmasının ötesine geçmiyor.