Dünyada 2023 böyle geçti: Temmuz-ağustos-eylül
Libya'da 4 bin 300'den fazla kişinin hayatını kaybettiği ve 250 bin kişinin etkilendiği sel felaketi meydana geldi - Avrupa Birliği'nin (AB) finanse ettiği Copernicus İklim Değişikliği Servisinin verilerine göre, 2023'ün haziran, temmuz ve ağustos aylarında ortalama hava sıcaklığı küresel olarak en yüksek seviyeye çıktı - Fas Ulusal Jeofizik Enstitüsü, Marakeş kentinde meydana gelen 7 büyüklüğündeki depremin ülke tarihinde son yüzyıldaki en büyük deprem olduğunu duyurdu - Türkiye ve Mısır arasındaki diplomatik ilişkilerin büyükelçilik seviyesine çıkarıldığı duyuruldu
Libya'da 4 bin 300'den fazla kişinin hayatını kaybettiği ve 250 bin kişinin etkilendiği 10 Eylül tarihli sel, Fas'ın Marakeş kentinde yaşanan ve 3 bine yakın kişinin hayatını kaybettiği 7 büyüklüğündeki deprem ve tarihin en sıcak yılı 2023'te küresel çapta mevsim normallerinin üstünde hava sıcaklıkları, Türkiye ve Mısır'ın diplomatik ilişkileri büyükelçilik seviyesine çıkarması dünyada Temmuz-Ağustos-Eylül 2023'ün başlıca gelişmeleri olarak öne çıktı.
Orta Akdeniz'de etkili olan "Daniel" Fırtınası, 10 Eylül'de Libya'nın doğusundaki Bingazi, Beyda, Merc, Suse ve Derne kentlerinde sele yol açtı. Sel felaketinde 4 bin 300'den fazla kişi hayatını kaybetti, en az 17 bini çocuk 40 bin kişi ülke içinde yerinden oldu ve felaketten 250 bin kişi etkilendi.
Fas'ın Marakeş kentine bağlı El-Huz bölgesinde 8 Eylül gecesi meydana gelen 7 büyüklüğündeki depremde, 3 bine yakın kişi hayatını kaybetti, 6 binden fazla kişi yaralandı ve yaklaşık 60 bin ev kısmen ya da tamamen yıkıldı.
Avrupa Birliği'nin (AB) finanse ettiği Copernicus İklim Değişikliği Servisinin verilerine göre, 2023'ün haziran, temmuz ve ağustos aylarında ortalama hava sıcaklığı küresel olarak en yüksek seviyeye çıktı. Dünyada ortalama sıcaklıklar temmuzda aynı hafta içinde 3 kez üst üste rekor kırarken, küresel ortalama sıcaklığın 17,23 derece olduğu 6 Temmuz, "kaydedilen en sıcak gün" olarak kayıtlara geçti.
Türkiye ve Mısır, 4 Temmuz'da yapılan ortak açıklamada, uzun bir aranın ardından diplomatik ilişkilerin büyükelçilik seviyesine çıkarıldığını duyurdu.
2023'ün temmuz, ağustos ve eylül aylarında şu önemli gelişmeler yaşandı:
1 TEMMUZ
- Venezuela'da muhalefet adaylarından Maria Corina Machado'ya ülkenin kamu etiğini, idari ahlakını, hukukun üstünlüğünü, barış ve egemenliğini ihlal ettiğine karar vererek 15 yıl siyasi yasak verildi.
- Hollanda Kralı Willem Alexander, ülkesinin kölelikteki rolü nedeniyle resmen özür diledi.
2 TEMMUZ
- Kuzey Afrika kıyılarından çıkıp İspanya'nın Kanarya Adaları'na doğru giden düzensiz göçmen taşıyan bir botun batması sonucunda 51 kişi öldü, kurtarılan 4 kişi hastaneye kaldırıldı.
3 TEMMUZ
- İsrail'in işgal altındaki Batı Şeria'nın Cenin kentine düzenlediği yaklaşık 48 saat süren hava saldırısı ve baskında 4'ü çocuk 12 kişi öldü, 120 kişi yaralandı.
4 TEMMUZ
- Türkiye ve Mısır arasındaki diplomatik ilişkilerin büyükelçilik seviyesine çıkarıldığı duyuruldu.
6 TEMMUZ
- Ruanda'da 1994'te binlerce kişinin hayatını kaybettiği soykırımı destekledikleri iddiasıyla 234 kişi gözaltına alındı.
- Dünyada ortalama sıcaklıklar aynı hafta içinde 3 kez üst üste rekor kırarken, küresel ortalama sıcaklığın 17,23 derece olduğu 6 Temmuz, "kaydedilen en sıcak gün" olarak kayıtlara geçti.
9 TEMMUZ
- Bangladeş'te 50 milyondan fazla vatandaşın, parmak izi ve kimlik numaraları dahil olmak üzere kişisel bilgileri devlete ait bir internet sitesinden sızdırıldı.
- İsrail, işgal altındaki Batı Şeria'da bu yılın ilk yarısında, Filistinlilere ait 303 yapıyı yıktı ve yaklaşık 44 bin dönüm araziye el koydu.
10 TEMMUZ
- Litvanya'nın başkenti Vilnius'taki NATO Zirvesi öncesinde NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, "Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın İsveç'in katılım protokolünü TBMM'ye en kısa sürede iletme ve TBMM ile onay için yakından çalışma konusunda mutabık kaldığını duyurmaktan memnuniyet duyuyorum." dedi.
13 TEMMUZ
- Birleşmiş Milletler (BM), Sudan'ın Batı Darfur eyaletinde paramiliter güç Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından öldürülen 87 kişinin cesedinin toplu mezara gömüldüğünü bildirdi.
15 TEMMUZ
- Güney Kore'de şiddetli yağışların yol açtığı sel ve heyelanlarda bir haftada 40 kişi hayatını kaybetti.
17 TEMMUZ
- Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'nın durdurulduğunu açıkladı.
18 TEMMUZ
- Hindistan'da 26 siyasi parti, 2024 genel seçimlerinde Hindistan Başbakanı Narendra Modi'nin başında olduğu Bharatiya Janata Partisine (BJP) karşı ittifak kurdu.
20 TEMMUZ
- İsveç'te daha önce de Kur'an-ı Kerim yakan Irak asıllı Salwan Momika, Irak'ın Stockholm Büyükelçiliği önünde Kur'an-ı Kerim ve Irak bayrağını ayaklarının altına alarak İslam dinine hakaret etti.
21 TEMMUZ
- ABD'de yayımlanan bir rapor, ülkede hastalara yanlış tanı konulmasının her yıl yaklaşık 800 bin kişinin ölümüne veya kalıcı sakatlığına neden olduğunu ortaya çıkardı.
24 TEMMUZ
- Twitter'ın CEO'su Elon Musk, sosyal medya platformunun klasik "kuş" logosunu "X" harfi ile değiştirdi.
- Danimarka'daki İslam karşıtı ve aşırı milliyetçi "Danske Patrioter (Danimarkalı Vatanseverler)" isimli marjinal grubun üyeleri bugün önce İran'ın, daha sonra da Irak'ın Kopenhag Büyükelçiliği önünde Kur'an-ı Kerim yaktı.
25 TEMMUZ
- Çin'de bir süredir kamuoyu önüne çıkmadığı için durumu merak konusu olan Dışişleri Bakanı Çin Gang görevden alınarak yerine Çin Komünist Partisi (ÇKP) Dış İlişkiler Komisyonu Direktörü Vang Yi atandı.
- Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda (BMGK), kutsal kitaplara yönelik şiddeti uluslararası hukukun ihlali olarak tanıyan ve bu tür eylemleri şiddetle kınayan karar tasarısı kabul edildi.
26 TEMMUZ
- Nijer'de Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum'un cumhurbaşkanlığı muhafızlarınca tutuklandığı ve daha sonra General Abdourahamane Tchiani'nin yeni askeri cuntanın lideri ilan edildiği bir darbe yapıldı.
28 TEMMUZ
- Danimarka'daki İslam karşıtı ve aşırı milliyetçi "Danske Patrioter (Danimarkalı Vatanseverler)" isimli grubun üyeleri, Dortheavej semtindeki İslam Toplumu derneğine ait caminin karşısında cuma namazı bitiminde Kur'an-ı Kerim yaktı.
29 TEMMUZ
- Tayland'da bir havai fişek deposunda meydana gelen patlamada 12 kişi yaşamını yitirdi, 121 kişi yaralandı.
30 TEMMUZ
- Pakistan’ın Hayber Pahtunhva eyaletinde, koalisyon hükümeti ortaklarından İslam Uleması Cemiyeti (JUI-F) Partisinin kongresini hedef alan bombalı saldırıda, 54 kişi yaşamını yitirdi, 200'den fazla kişi yaralandı.
31 TEMMUZ
- Antarktika'daki deniz buzu seviyesinde, küresel ısınma nedeniyle bu yıl "rekor seviyede" erime görüldü ve Arjantin büyüklüğünde kayıp yaşandı.
1 AĞUSTOS
- İngiltere, DEAŞ'ın 2014'te Yezidilere yönelik işlediği suçları "soykırım" olarak tanıdı.
3 AĞUSTOS
- Kolombiya'da hükümet ve silahlı isyancı örgüt Ulusal Kurtuluş Ordusu (ELN) arasında 9 Haziran'da imzalanan 6 aylık ateşkes anlaşması yürürlüğe girdi.
5 AĞUSTOS
- Pakistan polisi, mahkeme kararıyla eski Pakistan Başbakanı İmran Han'ı Lahor şehrindeki evinde tutukladı.
6 AĞUSTOS
- Pakistan'ın Navabşah kenti yakınlarında bir yolcu treninin raydan çıkması sonucu 30 kişi yaşamını yitirdi, 90'dan fazla kişi yaralandı.
7 AĞUSTOS
- Kamboçya'da 26 Temmuz'da başbakanlık görevinden istifa eden iktidardaki Kamboçya Halk Partisinin lideri Hun Sen'in yerine oğlu Hun Manet getirildi.
8 AĞUSTOS
- Avrupa Birliği'ne (AB) bağlı Copernicus İklim Değişikliği Servisi, Temmuz 2023'ün küresel bazda "en sıcak ay" olarak kayıtlara geçtiğini duyurdu.
- Bangladeş'in güneydoğusunda etkili olan muson yağmurlarının yol açtığı sellerde 57 kişi yaşamını yitirdi.
- Pakistan Seçim Komisyonu, yargılandığı yolsuzluk davasında suçlu bulunarak tutuklanan eski Başbakan İmran Han'ın siyasetten 5 yıl süreyle men edilmesine karar verdi.
9 AĞUSTOS
- ABD'nin Hawaii eyaletine bağlı Maui Adası'ndaki ormanlık alanda çıkan yangınlar nedeniyle 115 kişi yaşamını yitirdi. Yangınlar, ABD’de son 100 yılda en çok can kaybının yaşandığı orman yangınları oldu.
11 AĞUSTOS
- Rusya, su kaynağı aramak için 1976’dan bu yana ilk defa Ay’a uzay aracı gönderdi.
13 AĞUSTOS
- Rusya’nın su kaynağı aramak için 1976’dan bu yana ilk defa Ay’a gönderdiği "Luna-25" uzay aracı Ay’ın yüzeyine çarparak parçalandı.
- Fas'ta hava sıcaklığı ilk kez 50 dereceyi aşarak rekor seviyeye ulaştı.
14 AĞUSTOS
- Myanmar'ın kuzeyindeki yeşim madeninde meydana gelen toprak kayması sonucu 32 kişi hayatını kaybetti.
23 AĞUSTOS
- Rus paralı savaşçı grubu Wagner'in kurucusu Yevgeniy Prigojin’in de içinde bulunduğu özel jetin Tver’de düşmesi sonucu Prigojin dahil uçaktaki 10 kişi öldü.
24 AĞUSTOS
- Japonya, 2011'deki depremin ardından meydana gelen tsunamide zarar gören Fukuşima Dai-içi Nükleer Santrali'ndeki radyoaktif atık suyu okyanusa boşaltmaya başladı.
25 AĞUSTOS
- Eski ABD Başkanı Donald Trump, Georgia eyaletindeki 2020 seçim sonuçlarına müdahalede bulunduğu suçlamasıyla hazırlanan iddianame kapsamında teslim oldu.
30 AĞUSTOS
- Gabon’da cumhurbaşkanı seçimlerinden sonra ulusal televizyon binasına giren bir grup asker, yönetimi ele geçirdiklerini duyurdu.
31 AĞUSTOS
- Güney Afrika'nın en büyük şehri Johannesburg'daki çok katlı bir binada çıkan yangında 74 kişi yaşamını yitirdi, en az 250 kişi yaralandı.
1 EYLÜL
- Nijer'de askeri yönetim, Birleşmiş Milletler ve sivil toplum kuruluşlarının çalışmalarını "askeri bölgelerde" geçici olarak askıya aldığını duyurdu.
2 EYLÜL
- Nijerya Devlet Başkanı Bola Ahmed Tinubu, yurt dışında görev yapan tüm büyükelçilerin geri çağırılması talimatını verdi.
6 EYLÜL
- Pakistan, iki tarafın sınır muhafızlarının birbirine ateş etmesi sonucu Afganistan ile en önemli sınırlarından birini kapattığını açıkladı.
7 EYLÜL
- Fransa'da Danıştay, okullardaki abaya (uzun elbise) yasağının askıya alınmasına yönelik talebi reddetti.
8 EYLÜL
- ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın ziyaretinden ve 1 milyar dolarlık yeni askeri ve insanı yardım taahhüdünde bulunmasından sadece bir gün sonra Ukrayna'ya 600 milyon dolarlık yeni yardım paketini açıkladı.
9 EYLÜL
- Fas Ulusal Jeofizik Enstitüsü, Marakeş kentinde meydana gelen 7 büyüklüğündeki depremin ülke tarihinde son yüzyıldaki en büyük deprem olduğunu duyurdu.
11 EYLÜL
- Libya'da 4 bin 300'den fazla kişinin öldüğü ve 40 bin kişinin ülke içinde yerinden olduğu sel felaketi meydana geldi.
12 EYLÜL
- Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşmek üzere Rusya’ya geldi.
- ABD, İran ile anlaşmaya varılan tutuklu takasının uygulanabilmesi için İran'ın Güney Kore'de tutulan yaklaşık 6 milyar dolarlık varlığının kullanımına yaptırım muafiyeti getirdi.
15 EYLÜL
- Dominik Cumhuriyeti yönetimi, komşu ülke Haiti ile kara, deniz ve hava sınırlarını tamamen kapatma kararı aldı.
18 EYLÜL
- ABD'de Joe Biden yönetimi yetkilileri, İran ile vardıkları tutuklu takası anlaşması kapsamında İran'da tutuklu bulunan 5 ABD vatandaşının serbest bırakıldığını duyurdu.
19 EYLÜL
- Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Karabağ'da anayasal yapıyı yeniden tesis etmek amacıyla antiterör operasyonu başlatıldığını duyurdu.
20 EYLÜL
- İsviçre Parlamentosu, kamuya açık alanlarda burka giyilmesini yasaklayan yasa tasarısını kabul etti.
23 EYLÜL
- Hollanda'da ırkçı ve aşırı sağcı Batı'nın İslamlaşmasına Karşı Vatansever Avrupalılar (PEGIDA) hareketi lideri Edwin Wagensveld, Türkiye’nin Lahey Büyükelçiliği önünde yaptığı eylemde yine Kur'an-ı Kerim yırttı.
25 EYLÜL
- Fransa'da 2024'te düzenlenecek Paris Olimpiyat Oyunları'nda Fransız sporcuların başörtüsü takması yasaklandı.
26 EYLÜL
- Azerbaycan'ın Karabağ bölgesinde, Hankendi-Askeran yolu yakınlarında bir benzin depolama alanında meydana gelen patlama ve sonrasında çıkan yangında en az 68 kişi öldü, 200'den fazla kişi yaralandı.
27 EYLÜL
- Birleşmiş Milletler Orta Doğu Barış Süreci Özel Koordinatörü Tor Wennesland, İsrail'in 1264 Filistinliyi idari gözetimde tuttuğunu, bunun son 10 yılın en yüksek rakamı olduğunu belirtti.
28 EYLÜL
- Azerbaycan'ın Karabağ bölgesinde işgal rejimi kuran sözde Ermeni yönetimi kendini feshettiğini duyurdu.
29 EYLÜL
- Pakistan'ın Belucistan ve Hayber Pahtunhva eyaletlerinde düzenlenen terör saldırılarında 2'si polis 57 kişi hayatını kaybetti, 140'tan fazla kişi yaralandı.