Ekonomide 2022 böyle geçti: Temmuz-ağustos-eylül
Türkiye ekonomisinin 2023-2025 dönemi yol haritası niteliğindeki yeni Orta Vadeli Program bu dönemde açıklanırken, büyümenin 2023'te yüzde 5, 2024 ve 2025'te yüzde 5,5 olacağı, enflasyonun ise 2023'te yüzde 24,9'a, 2024'te yüzde 13,8'e ve 2025'te yüzde 9,9'a gerileyeceği öngörüldü - İhracatta aylık bazda rekorlar devam ederken, işsizlik ve sanayi üretimi gibi makro verilerde olumlu seyir sürdü, yılın ikinci çeyreğine ilişkin büyüme yüzde 7,7 oldu - İhracat desteklerine ilişkin kararda yapılan değişiklikle, bu desteklerin kapsamı genişletildi, tutarları artırıldı - Türkiye, "Dünyanın En Büyük 250 Uluslararası Müteahhidi Listesi"nde bir yıllık aranın ardından 42 firmayla tekrar ikinci sıraya yükseldi
Türkiye ekonomisinin 2023-2025 dönemi yol haritası niteliğindeki Orta Vadeli Program'ın (OVP) eylül başında açıklanması yılın üçüncü çeyreğine damga vururken, program dönemi sonunda büyümenin yüzde 5,5 olması, enflasyonun ise yüzde 9,9'a gerilemesi hedeflendi.
OVP'de işsizlik 2023 yılı için yüzde 10,4, 2024 yılı için yüzde 9,9 ve 2025 için yüzde 9,6 olarak tahmin edildi. Programda, ihracatın 2022 sonunda 255 milyar dolar seviyesinde gerçekleşeceği tahmin edildi, 2023'te 265 milyar dolar, 2024'te 285 milyar dolar, program dönemi sonunda 305 milyar dolar olacağı öngörüldü.
Yılın üçüncü çeyreğinde, yılın ilk 6 aylık dönemine ilişkin ihracat rakamları da belli oldu. Türkiye, ilk 6 ayın tamamında en yüksek aylık ihracat değerlerine ulaştı.
Bu süreçte atılan adımlarla ihracat destekleri yeniden düzenlenerek kapsamı genişletildi ve tutarları artırıldı. Tüm destek unsurlarında hedef ülkelere yönelik destek oranları ilave 25 puana kadar yükseltildi.
Yapılan bir diğer düzenlemeyle, mal ve hizmet ihracatçılarına verilen proje, program ve statü bazlı desteklere prefinansman imkanı getirildi.
Türkiye, bu dönemde yurt dışı müteahhitlik sektörüyle de göz doldurdu. Türkiye, "Dünyanın En Büyük 250 Uluslararası Müteahhidi Listesi"nde bir yıllık aranın ardından 42 firmayla tekrar ikinci sıraya yükseldi.
Türkiye ekonomisinin yılın ikinci çeyreğinde yüzde 7,7 büyüdüğünün açıklanması, bu dönemde ön plana çıkan gelişmelerden biri oldu.
Yılın üçüncü çeyreğinde esnaf ve sanatkarın taleplerine ilişkin adımlar da atıldı. Berber, kuaför ve güzellik salonlarının haftanın bir günü kapalı olması uygulamasının başlangıç tarihi 1 Ocak 2023'e ertelendi.
Türkiye, savunma sanayi alanındaki atılımını sürdürürken ilk kez yerli ve milli olarak üretilen PMT 12,7 milimetre makineli tüfeğin seri üretimine geçildi.
Türkiye'nin Ay Görevi'nde kullanılacak Milli Hibrit İtki Sistemi ateşleyicisinin ilk uzay ortam testleri başarıyla tamamlandı.
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, yılın üçüncü çeyreğindeki bazı önemli gelişmeler şöyle:
2 TEMMUZ
- Ticaret Bakanı Mehmet Muş, "Haziranda ihracatımız, geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 18,5 artışla 23,4 milyar dolar olmuştur." dedi.
Bakan Muş, haziran ayı ihracat rakamlarının tüm zamanların en yüksek aylık ihracatı olduğunu belirterek, "2022 yılının ilk 6 ayının tamamında en yüksek aylık ihracat değerine ulaştık ve 6'da 6 yaptık." ifadesini kullandı.
3 TEMMUZ
- Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, mobil abone sayısının 87,4 milyona ulaştığına dikkati çekerek, "Bu yılın ilk çeyreğinde haberleşme sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin net satış gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 21 artarak 25,5 milyar liraya yükseldi." bilgisini verdi.
- Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin Sanayi Veri Tabanı verileri esas alınarak yapılan "Sanayinin Liderleri Programı" kapsamında üretim kapasitesi çeşitliliğinde 2 bin 621 farklı ürün üretebilme kapasitesiyle İstanbul birinci, 2 bin 300 farklı ürün üretebilme kapasitesiyle İzmir ikinci, 1954 farklı ürün üretebilme kapasitesiyle Ankara üçüncü oldu.
4 TEMMUZ
- Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) haziranda aylık bazda yüzde 4,95, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 6,77 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 78,62, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 138,31 olarak kayıtlara geçti.
- Yılın ilk 6 aylık döneminde gerçekleşen enflasyon oranından kaynaklı ilave yüzde 34,69 artışla birlikte kamu görevlileri ile memur emeklilerinin aylık ve ücretlerinde temmuzdan geçerli olmak üzere yüzde 41,69 artış yapıldı. Bu kapsamda, temmuz ayı itibarıyla aile yardımı ödeneği dahil en düşük memur maaşı 9 bin 105 liraya, en düşük memur emekli aylığı 6 bin 78 liraya çıktı.
6 TEMMUZ
- Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) Dünya Nüfus Günü bültenine göre, Türkiye, 84 milyon 680 bin 273 kişilik nüfusuyla, nüfus büyüklüğüne göre 195 ülke arasında 18'inci sırada yer alırken dünya toplam nüfusunun yüzde 1,1'ini oluşturdu.
Türkiye, yüzde 15,3 olan genç nüfus oranıyla dünya genç nüfus ortalamasının hemen altında bulunuyor.
7 TEMMUZ
- 2022 yılı ek bütçesine ilişkin "2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile Bağlı Cetvellerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" Resmi Gazete'de yayımlandı.
- Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'da Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete'de yayımlandı. Kanun 1 Ocak 2023'te yürürlüğe girecek. Kanuna göre, Ticaret Bakanlığı, e-ticaretin gelişimini sağlamaya, etkin ve adil rekabet ortamını korumaya, hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcının faaliyetlerine yönelik düzenleme yapmaya yetkili olacak. Kendine ait e-ticaret ortamları arasında erişim imkanı sunan ve bu ortamlarda birbirinin tanıtımını yapan sağlayıcıya ve aracı hizmet sağlayıcıya 10 milyon lira idari para cezası verilecek.
10 TEMMUZ
- Türk lirasıyla ihracat yılın ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 68,4 artarak 50,7 milyar liraya yükseldi.
13 TEMMUZ
- Türkiye'de işsizlik oranı mayısta 10,7 seviyesine geriledi.
17 TEMMUZ
- Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının mayısta 824 yatırım teşvik belgesi düzenlediği bildirildi.
3 AĞUSTOS
- Ticaret Bakanı Muş, temmuz ayı ihracat rakamlarını açıklarken, "Temmuzda dış ticaret hacmimiz geçtiğimiz yıla göre yüzde 28,7 artışla 47,7 milyar dolara yükselmiştir. Bu değer şimdiye kadar ölçülmüş en yüksek temmuz ayı ihracat rakamıdır." dedi.
- TÜFE temmuzda aylık bazda yüzde 2,37, Yİ-ÜFE yüzde 5,17 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 79,6, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 144,61 oldu.
- Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Komitesi, yem fiyatlarındaki gelişmelere karşı alınabilecek tedbirler için yol haritası oluşturdu, Hal Takip Sistemi üzerinden ürün giriş ve çıkışının yakından izlenmesine, sera yatırımlarının hızlandırılmasına ilişkin ilgili kurumlarla iş birliği yapılmasına karar verdi.
- Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, ilk kez yerli ve milli olarak üretilen PMT 12,7 milimetre makineli tüfeğin seri üretimine geçildiğini açıkladı.
4 AĞUSTOS
- Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan Ön Ödemeli Konut Satışları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre, ön ödemeli konutlarda sözleşmeyle belirlenen tüketiciye azami teslim süresi, 1 Ekim'den itibaren 36 aydan 48 aya çıkarıldı.
6 AĞUSTOS
- Ukrayna limanlarına 24 Şubat'tan bu yana ilk seferi yapacak olan Türk sahipli FULMAR S gemisi, Ukrayna'ya ulaştı.
7 AĞUSTOS
- Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, keşif, gözetleme ve istihbarat amaçlı geliştirilen döner kanatlı milli gözcü İHA TOGAN'ın ilk teslimatlarının gerçekleştirildiğini bildirdi.
9 AĞUSTOS
- Tarım ve Orman Bakanlığı, israfın azaltılması yönündeki çalışmalar kapsamında restoran ve yemekhane artıklarının yem olarak kullanılabilmesine imkan veren bir düzenleme yaptı.
- Türkiye limanları ile diğer ülke limanları arasında Ro-Ro, Ro-Pax gemileriyle düzenli sefer yapmak amacıyla açılacak yeni hatlarda veya mevcut hatların kapasitelerinin yüzde 50 artırılması halinde bu hatlarda kullanılacak gemilere destek sağlanmasına karar verildi.
10 AĞUSTOS
- Türkiye'de işsizlik oranı haziranda 10,4'e geriledi.
- Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Fiyat İstikrarı Komitesi'nin 6'ncı toplantısında, gıda ürünlerinde arz güvenliğini güçlendiren stratejik ürünlere ilişkin çalışmalar ile konut piyasasına yönelik alınan tedbirleri değerlendirdiklerini bildirdi.
15 AĞUSTOS
- Tarım Kredi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla, enflasyonla mücadele kapsamında Türkiye genelinde 1400'e yakın hizmet noktasında indirimli fiyat uygulamasına başladı.
- Türkiye'de işsizlik oranı, 2022'nin ikinci çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 0,4 puanlık azalışla yüzde 10,6 oldu.
- Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, tasarruf sahiplerinin üçte birinin döviz yerine kur korumalı TL mevduat hesabını tercih ettiğini bildirdi.
18 AĞUSTOS
- İhracat desteklerine ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete'de yayımlandı. Kararla, ihracat desteklerinin kapsamı genişletildi, tutarları artırıldı. Tüm destek unsurlarında hedef ülkelere yönelik destek oranları ilave 25 puana kadar yükseltildi. Şirketlerin pazara giriş belgeleri ile ruhsatlandırma ve kayıt işlemlerine ilişkin giderleri yıllık 4 milyon liraya kadar desteklenecek. İleri teknolojiye sahip ve teknoloji transferi sağlayacak yurt dışında yerleşik şirketlerin alımında kullanılan kredinin faiz giderlerinde 45 milyon liraya, yurt dışında yerleşik şirkete ait markanın alımında kullanılan kredinin faiz giderlerinde 30 milyon liraya kadar destek verilecek.
- Ticaret Bakanlığı, ekmek üreticilerine yapılacak asgari ödeme tutarını yeniden belirlerken, büyük ölçekli perakende işletmeler ve tedarikçilerce ekmek üreticisine yapılacak ödeme tutarı, tarife fiyatının en az yüzde 80'i olarak uygulanacak.
19 AĞUSTOS
- Bakan Nebati, "Borsa İstanbul'daki şirketlere 1-18 Ağustos'ta 13,6 milyar lira yabancı yatırım girişi oldu. TCMB brüt rezervimiz de 3 haftalık süreçte 15,4 milyar dolar arttı." dedi.
20 AĞUSTOS
- Usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarında 5 bin lirayı aşanlar, Vergi Usul Kanunu ile uyumlu olarak tarhiyat öncesi uzlaşma kapsamına alındı.
22 AĞUSTOS
- Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Ay Görevi'nde kullanılacak Milli Hibrit İtki Sistemi ateşleyicisinin ilk uzay ortam testlerinin başarıyla gerçekleştirildiğini bildirdi.
26 AĞUSTOS
- Türkiye, "Dünyanın En Büyük 250 Uluslararası Müteahhidi Listesi"nde bir yıllık aranın ardından 42 firmayla tekrar ikinci sıraya yükseldi.
28 AĞUSTOS
- TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen ilk yer gözlem uydusu RASAT, yörüngede geçirdiği 11 yılın ardından görevini başarıyla tamamladı.
29 AĞUSTOS
- Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Montrö Boğazlar Sözleşmesi'ne göre Türk boğazlarından uğraksız geçen gemilerden alınacak vergi ve harçlara ilişkin ücretlerde esas teşkil eden "Altın Frank"ın değerinin her yıl 1 Temmuz itibarıyla güncelleneceğini açıkladı.
31 AĞUSTOS
- Türkiye ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 7,7 büyüme kaydetti. Üretim yöntemiyle gayrisafi yurt içi hasıla tahmini, yılın ikinci çeyreğinde cari fiyatlarla bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 114,6 artarak 3 trilyon 418 milyar 967 milyon lira oldu.
- Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, Türkiye'nin, verileri açıklanan OECD ve G20 ülkeleri içinde yılın ikinci çeyreğinde en yüksek büyüme kaydeden ikinci ülke olduğunu bildirdi.
2 EYLÜL
- Ticaret Bakanı Muş, "Ağustos ayı ihracatımız geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 13 artışla 21,3 milyar dolar oldu. Bu, bugüne kadar gerçekleşen en yüksek ağustos ayı ihracatı." dedi.
- Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, BIST 100 endeksinin günü yüzde 2,55 kazançla 3222,74 puandan tamamlayarak tüm zamanların en yüksek günlük ve haftalık kapanışını gerçekleştirdiğini ve gördüğü en yüksek seviye rekorunu 3228,88 puana taşıdığını bildirdi. Nebati, "Ekonomik aktivitedeki güçlü seyir ve şirket karlılıklarındaki artış BIST'i yatırımcılar için cazip kılıyor." değerlendirmesinde bulundu.
4 EYLÜL
- Türkiye ekonomisinin 2023-2025 dönemine ilişkin yol haritası olma niteliğindeki yeni OVP, Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlandı. OVP'de büyümenin 2023'te yüzde 5, 2024 ve 2025'te yüzde 5,5 olarak gerçekleşeceği öngörüldü. Enflasyonun ise 2023'te yüzde 24,9, 2024'te yüzde 13,8 ve 2025'te yüzde 9,9 olacağı tahmin edildi.
Bütçe açığının gayrisafi yurt içi hasılaya oranının 2023'te yüzde 3,5, program dönemi sonunda yüzde 1,5 olarak gerçekleşeceği öngörüldü. Programda, işsizlik oranı bu yıl sonu için yüzde 10,8, gelecek yıl için yüzde 10,4, 2024 yılı için yüzde 9,9 ve 2025 için yüzde 9,6 olarak tahmin edildi. İhracatın 2022 sonunda 255 milyar dolar seviyesinde gerçekleşeceği, 2023'te 265 milyar dolar, 2024'te 285 milyar dolar ve program sonunda 305 milyar dolar olacağı öngörüldü.
- Türkiye Ekonomi Modeli kapsamında hayata geçirilen kur korumalı TL mevduat hesabı uygulamasında toplam bakiyenin 1 Eylül itibarıyla 1,3 trilyon liraya ulaştığı açıklandı.
5 EYLÜL
- TÜFE, ağustosta aylık bazda yüzde 1,46, Yİ-ÜFE yüzde 2,41 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 80,21, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 143,75 oldu.
- Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, vatandaşlardan gelen talep doğrultusunda hızlı tren sefer sayılarında düzenlemeye gittiklerini belirterek, "Hızlı tren seferlerini 10 Eylül’den itibaren 44'ten 56'ya çıkarıyoruz. Ayrıca Eskişehir-İstanbul hattına da ilk defa sefer konulacak." ifadelerini kullandı.
6 EYLÜL
- Sözleşmeli Besiciliğin Desteklenmesine İlişkin Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, bugünden itibaren 5 yıl içinde besicilik sözleşmesi yapan yetiştiricilere Et ve Süt Kurumu tarafından hazırlanacak icmaller karşılığında destekleme ödemesi yapılacak.
9 EYLÜL
- Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan Okul Gıdası Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ, Resmi Gazete'de yayımlandı. Okullarda satışa sunulacak hazır ambalajlı gıdalara yönelik "Okul Gıdası" uygulamasına geçiş süresi 11 Eylül 2023'e uzatıldı.
- Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, sanal ticarete yönelik mali denetim sonuçlarını açıkladı. Bugüne kadar YouTube, Facebook, Instagram, Bigo Live, Twitch, TikTok, Dlive ve Scorp mecraları üzerinden 65 bin kişi analiz edildi. 50 bin kişinin sosyal medya aracılığıyla elde ettiği gelirler üzerinden vergisel yükümlülüklerini kısmen veya tamamen yerine getirmediği belirlendi.
10 EYLÜL
- Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, kur korumalı TL mevduat hesabı uygulamasının 1,3 trilyon liralık hacmi geçtiğini bildirdi. Nebati, kur korumalı mevduat ve katılım hesaplarında gerçek ve tüzel yatırımcı sayısının 2 milyon 138 bin 489'a ulaştığını kaydetti.
12 EYLÜL
- Türkiye'de işsizlik oranı, temmuzda bir önceki aya göre 0,3 puanlık azalışla yüzde 10,1 oldu.
14 EYLÜL
- Ticaret Bakanlığınca hazırlanan "Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik" ile mesafeli sözleşmelerde 14 günlük cayma hakkı uygulamasının 2024'te yürürlüğe girmesi kararlaştırıldı.
15 EYLÜL
- Ticaret Bakanlığının ikinci el otomobil ve arazi taşıtlarının satışına, ilk tescil tarihinden itibaren "6 ay ve 6 bin kilometre" koşulu getiren düzenlemesi yürürlüğe girdi.
- Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı'na göre, "darphane sertifikası" üzerinden elde edilecek kazanç ve iratlar üzerinden yapılacak gelir vergisi tevkifat oranı yüzde sıfır olarak belirlendi.
16 EYLÜL
- TÜİK'in 2021 yılı sektör bilançoları çalışmasına göre, Türkiye'deki firmaların toplam aktif büyüklükleri 15 trilyon 569 milyar 930 milyon lira olarak hesaplandı.
19 EYLÜL
- Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Türkiye'nin insanlı ilk uzay görevini gerçekleştirecek "uzay yolcusu"nun eğitim ve uçuş hizmeti için Axiom Space ile iş birliği yapılacağını bildirdi.
21 EYLÜL
- Ticaret Bakanlığının Resmi Gazete'de yayımlanan "Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği"ne göre, tüketici hakem heyetlerine başvurularda parasal limit 15 bin 430 liradan 30 bin liraya yükseltildi. Düzenleme, 1 Ekim'de yürürlüğe girecek.
25 EYLÜL
- Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati ile bir araya geldi. Görüşmede, Türkiye ile Suudi Arabistan arasındaki ikili ilişkiler ele alındı.
26 EYLÜL
- "Yeni Nesil İhracat Destekleri ile Prefinansman Modeli Lansmanı ve Prefinansman Modeli Protokolü İmza Töreni" yapıldı.
Ticaret Bakanı Mehmet Muş, törende, ihracatçıların finansman yükünü ortadan kaldırmak için Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda Türk Eximbank ve İhracatı Geliştirme AŞ'nin katılımıyla prefinansman ve teminata yönelik bir model geliştirdiklerini belirterek, "Kurguladığımız modelde, mal ve hizmet ihracatçılarımıza verdiğimiz proje, program ve statü bazlı desteklerimize prefinansman imkanı getiriyoruz." dedi.
28 EYLÜL
- TÜİK, 2021 yılı uluslararası hizmet ticareti istatistiklerini açıkladı. Buna göre, seyahat hariç hizmet ihracatı 2020'de 24,9 milyar dolar iken 2021'de yüzde 39,6 artışla 34,8 milyar dolara çıktı. Hizmet ithalatı ise aynı dönemler itibarıyla yüzde 22,3 artışla 22,8 milyar dolardan 27,9 milyar dolara yükseldi.
29 EYLÜL
- Berber, kuaför ve güzellik salonlarının haftanın bir günü kapalı olması uygulamasının başlama tarihi 1 Ocak 2023'e ertelendi.
- Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonunun (TESK) 21. Olağan Genel Kurulu yapıldı. Bendevi Palandöken, dördüncü kez TESK başkanlığına seçildi.