Ekonomide 2023 böyle geçti: Eylül-Ekim-Kasım-Aralık
Türkiye ekonomisinin yol haritası niteliğindeki yeni Orta Vadeli Program bu dönemde açıklandı - Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kayıt dışı ekonomiyle mücadele çalışmaları kapsamında Dijital Vergi Dairesi'ni devreye alacaklarını duyurdu - Türkiye ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde beklentilerin üzerinde yüzde 5,9 büyüme kaydetti
Yılın son 4 aylık döneminde, Türkiye ekonomisinin 2024-2026 dönemi için yol haritası niteliğindeki Orta Vadeli Program (OVP) açıklandı.
Yılın eylül, ekim, kasım ve aralık aylarını kapsayan döneminde, OVP ve merkezi yönetim bütçesine ilişkin gelişmeler öne çıktı.
Yeni OVP'de büyümenin 2024'te yüzde 4, 2025'te yüzde 4,5, 2026'da yüzde 5 olması öngörüldü.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kayıt dışı ekonomiyle mücadele çalışmaları kapsamında tüm vergisel işlemlerin elektronik ortamda yapılacağı Dijital Vergi Dairesi'ni devreye alacaklarını duyurdu.
Türkiye ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde beklentilerin üzerinde yüzde 5,9 büyüme kaydetti. Türkiye, verisi açıklanan G-20 ve Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Örgütü (OECD) ülkeleri arasında en hızlı büyüyen ekonomi oldu.
Türkiye'de işsizlik oranı, ekimde bir önceki aya göre 0,5 puanlık azalışla Kasım 2012'den bu yana en düşük seviye olan yüzde 8,5'e geriledi. İşsizlik 11 yılın en düşük seviyesini gördü.
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, yılın son 4 aylık döneminde yaşanan bazı önemli gelişmeler şöyle:
1 EYLÜL
- "Yerli ve Milli Sürücüsüz İlk Metro Aracının Teslim Töreni"ne katılan Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, "Gebze OSB-Darıca Sahili Hattı için özel olarak tasarlanan sürücüsüz metro aracımız da milli teknoloji vizyonumuzun en güzel örneklerinden ve ürünlerinden biri olmuştur." ifadesini kullandı.
- Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, Dünya Bankasından deprem bölgesi için sağlanan 1 milyar dolar değerindeki finansmanı değerlendirerek, "Hem uluslararası çevrelerin hem de kendi kaynaklarımızın verdiği destek ve imkanlarla bölgenin eski günlerine hızla dönmesi için var gücümüzle çalışmaya, seferber olmaya devam edeceğiz." dedi.
- Türkiye ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında imzalanan Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşması yürürlüğe girdi.
3 EYLÜL
- Ankara'da ilk kez düzenlenen TEKNOFEST'i 943 bin kişi ziyaret etti.
4 EYLÜL
- Ticaret Bakanı Ömer Bolat: "Ağustosta ihracatımız yüzde 1,6 artışla 21 milyar 619 milyon dolar seviyesine yükseldi. Böylelikle en yüksek ağustos ayı ihracat değerine ulaştık." dedi.
6 EYLÜL
- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Orta Vadeli Program'ı açıkladı. "Hükümet olarak, Orta Vadeli Program'a desteğimizin tam olduğunu özellikle ifade etmek istiyorum" dedi.
- Yeni Orta Vadeli Program Resmi Gazete'de yayımlandı. 2024-2026 dönemini kapsayan OVP'ye göre, büyümenin 2024'te yüzde 4, 2025'te yüzde 4,5, 2026'da yüzde 5 olması öngörüldü.
- Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, OVP'ye ilişkin sunum yaptı: "2024'te depreme ayırdığımız kaynak, 1 trilyon 62 milyar lirası, 2025'te 566, 2026'ta 380 milyar. Yani giderek son iki yılda azalıyor. Dolayısıyla 2023 ile 2024'teki görünümün bozulması, bütçe açığının artması büyük oranda deprem harcamalarıyla ilgili." dedi.
7 EYLÜL
- Depremzede konutları için getirilen KDV muafiyetinin detayları belli oldu. Buna göre, istisnadan faydalanılabilmesi için kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının AFAD ile bağış protokolü imzalaması şartı aranacak. Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının istisna kapsamında inşa ettikleri konutların AFAD'a bedelsiz teslimi de istisna çerçevesinde yer alıyor.
- Dünya Bankası Türkiye Ülke Direktörü Humberto Lopez, Türkiye ekonomisini istikrara kavuşturacak politikaların uygulanmasında Türkiye'ye eşlik etmeye kararlı olduklarını belirterek, "Devam etmekte olan 17 milyar dolarlık programımıza ek olarak, önümüzdeki üç yıl içinde Dünya Bankası Grubu Yönetim Kurulu'na 18 milyar dolarlık yeni operasyonlar hazırlamayı ve sunmayı öngörüyoruz." dedi.
8 EYLÜL
- Milas yağlı zeytini AB'de coğrafi işaret tescili aldı.
13 EYLÜL
- Reklam Kurulu yapay zeka reklamlarını ilk kez incelemeye aldı.
15 EYLÜL
- Çiftçi Kayıt Sistemi'ne dahil olan çiftçilere 2023 yılı için ödenecek tarımsal destekler Resmi Gazete'de yayımlandı. Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli kapsamında buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale için dekar başına 103 lirası mazot, 46 lirası gübre olmak üzere 149 lira destek sağlandı.
22 EYLÜL
- Bakan Şimşek, Dünya Bankası ile bakanlıkların ve yerel yönetimlerin yenilenebilir enerji ve su verimliliği için 895,7 milyon avroluk kredi anlaşması yaptıklarını açıkladı.
24 EYLÜL
- Bakan Uraloğlu, Avrasya Tüneli'nin günlük 70 bin 574 araç garantisi bulunduğunu belirterek, "Geride bıraktığımız süreçte eylül ayı ortalamasına göre Avrasya Tüneli'ni kullanan araç sayısı günlük 74 bini aştı." dedi.
25 EYLÜL
- Depremin yaralarını sarmak üzere getirilen ek Motorlu Taşıtlar Vergisi de ilk taksit döneminde yaklaşık 13,2 milyar lirayla hedeflenen tahsilatın yüzde 87'si gerçekleşti.
26 EYLÜL
- Cumhurbaşkanı Erdoğan, üniversiteli gençlere piyasa satış fiyatı 9 bin 500 lirayı geçmeyen cep telefonu ve bilgisayarlar için toplamda 5 bin 500 liraya kadar teknolojik cihaz desteği vereceklerini bildirdi.
27 EYLÜL
- İzmir Çiğli Havaalanı'nda 5 gün sürecek dünyanın en büyük uzay, havacılık ve teknoloji festivali TEKNOFEST, kapılarını açtı
28 EYLÜL
- "Okul Gıdası" uygulamasına geçiş süresi 14 Eylül 2026'a uzatıldı
29 EYLÜL
- Tesla ve SpaceX'in Üst Yöneticisi (CEO) Elon Musk, gelecek yıl TEKNOFEST'e bizzat katılmayı ve Türkiye'deki yatırım fırsatlarını görüşmeyi dört gözle beklediğini ifade etti.
3 EKİM
- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan, yıllık enflasyonda düşüşün, baz etkileriyle birlikte mayıs ayından sonra görülmeye başlanacağını belirterek, "Böylece önümüzdeki yıl başlayacak dezenflasyonun sürekliliğini sağlayarak 2025'te istikrar dönemine gireceğiz. Bu dönemde enflasyondaki gerileme hızlanırken öngörülebilirlik artacak ve 2026'da enflasyonu tek haneye yeniden indirmiş olacağız." dedi.
5 EKİM
- Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Uygulama Genel Tebliği, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Akaryakıt istasyonlarına, kayıt dışıyla mücadele kapsamında taşıtların plaka bilgisinin otomatik iletilmesini sağlayacak Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) kurulması sağlanacak.
- Türksat'ın, Uluslararası Uzay Federasyonuna (IAF) üyeliği oy birliğiyle kabul edildi.
6 EKİM
- Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, 2026'da Uluslararası Uzay Kongresi'ne Antalya'nın ev sahipliği yapacağını bildirdi.
7 EKİM
- Bakan Şimşek, kayıt dışı ekonomiyle mücadele çalışmaları kapsamında tüm vergisel işlemlerin elektronik ortamda yapılacağı Dijital Vergi Dairesi'ni devreye alacaklarını belirterek, "Gelir İdaresi, ilerleyen süreçte, mükelleflerin yaptığı başvurular üzerine vergi dairesince yapılan işlemleri, robotik süreçler ve yapay zeka teknolojilerini kullanarak Dijital Vergi Dairesi üzerinden yapacak." dedi.
9 EKİM
- Ticaret Bakanlığı, emlak sektöründe kayıt dışı, manipülatif ve manipülasyon amaçlı ilan paylaşan 545 kişiye 54 milyon 500 bin lira ceza kesildiğini bildirdi.
16 EKİM
- 2024-2028 dönemini kapsayan 12. Kalkınma Planı, TBMM Başkanlığı'na sunuldu. Plana göre, enflasyonun 2028'de yüzde 4,7'ye, işsizliğin 2028'de yüzde 7,5'e düşürülmesi, GSYH'nin 2 trilyon 820 milyar liraya, kişi başına gelirin 17 bin 554 dolara yükseltilmesi, 2024-2028 döneminde büyümenin ortalama yüzde 5 olması hedefleniyor.
17 EKİM
- 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi, TBMM Başkanlığına sunuldu.
20 EKİM
- Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, "2024 yılı merkezi yönetim bütçesinde, giderlerin 11 trilyon 89 milyar lira, bütçe gelirlerinin ise 8 trilyon 437,1 milyar lira olacağı tahmin edilmektedir." dedi.
22 EKİM
- Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürü Bekir Karacabey, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütünün (FAO) dünyada en çok ağaçlandırma yapan ülkeler sıralamasında Türkiye'nin Avrupa'da ilk, dünyada ise 4. sırada olduğunu bildirdi.
26 EKİM
- Türkiye ekonomisine ilişkin hedef ve politikaların yer aldığı 2024 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nın onaylanmasına ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlandı.
27 EKİM
- Baykar tarafından milli ve özgün olarak geliştirilen Bayraktar TB3 Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA), Cumhuriyet'in 100. yılında gerçekleştirdiği ilk uçuş testini başarıyla tamamladı.
28 EKİM
- Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından Cumhuriyet'in kuruluşunun 100. yılı için 5 Türk lirası madeni tedavül hatıra parası basımı gerçekleştirildi.
2 KASIM
- TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan, 2023 yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 65, 2024 yıl sonu tahminini yüzde 36 ve 2025 yıl sonu tahminini yüzde 14 olarak güncellediklerini bildirdi.
6 KASIM
- Bakan Bolat, ekimde ihracatın geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7,4 artarak 22 milyar 900 milyon dolara ulaştığını belirterek, "Böylece tarihin en yüksek ekim ayı değerine ulaştık." dedi.
10 KASIM
- Dünya Bankası, Türkiye'deki şirketlerin yeşil dönüşümünü desteklemek amacıyla kullanılacak 155 milyon dolarlık krediye onay verdi.
13 KASIM
- Bakan Şimşek, ihracatçıların Türk Eximbank kredilerine erişiminde yeni bir dönemi başlattıklarını belirterek, "Türk Eximbank, katma değerli ve yüksek teknolojili ihracat yapan firmaların finansman sorunlarını çözme amacıyla, teminat mektubunun yanı sıra farklı teminat türleriyle kredi kullandırılmasını sağlayacak." dedi.
15 KASIM
- Bakan Şimşek, yeşil dönüşüm faaliyetlerin finansmanı amacıyla "Türkiye Yeşil Fonu" adında yeni bir fon kuracaklarını bildirdi.
17 KASIM
- Bakan Şimşek, Avrupa Yatırım Bankasından (AYB) depremin yaralarını sarmak ve kentlerin yeniden inşasına katkı sağlamak amacıyla 400 milyon avro finansman sağlanmasına ilişkin anlaşmayı imzaladıklarını belirterek, "Böylece bu yıl kasım itibarıyla proje finansmanı amacıyla sağlanan dış kaynak miktarı 7,5 milyar dolara ulaştı." dedi.
20 KASIM
- Bakan Uraloğlu, 5. Nesil (5G) Mobil Haberleşme Altyapısının Geliştirme Projelerinin Desteklenmesi Amacıyla Çağrı Programı ile yerli ve milli üretimin teşvik edilmesini amaçladıklarını belirterek, "Bu projeyle Türkiye'de ilk defa üretici firma, ürünü kullanabilecek operatör ve destekleyici kurum işbirliğiyle yerli ve milli ürün geliştirilmesi yönünde çalışma yapılmış olacak." diye konuştu.
22 KASIM
- Bakan Şimşek, ülkeye döviz getirilmesini teşvik etmek üzere, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin yurt dışındaki bazı faaliyetlerine uygulanacak vergi indirim ve istisna oranını artıracaklarını belirterek, "Yurt dışına hizmet olarak sunulan mimarlık, mühendislik, yazılım, tasarım, veri işleme, çağrı hizmetleri ile eğitim ve sağlık faaliyetlerinden elde edilen gelirlere sağlanan yüzde 50 kazanç istisnasını, kazancın Türkiye’ye getirilmesi şartıyla yüzde 80'e çıkarıyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
23 KASIM
- Türkiye'de "bilgi ve iletişim" sektöründe ücretli çalışan sayısı eylül itibarıyla 289 bini geçerek tüm zamanların en yüksek seviyesine çıktı.
25 KASIM
- Türkiye-Rusya ekonomik ilişkilerinin "yeni yol haritası" olarak nitelendirilen 18. Dönem Karma Komisyonu Protokolü, Ankara'da imzalandı.
- Hazine ve Maliye Bakanlığı yeniden değerleme oranını 2023 için yüzde 58,46 olarak belirledi.
26 KASIM
- Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca, Kalkınma Yolu Projesi ve Zengezur Koridoru kapsamında planlanan kara ve demir yolları için ihaleler yapıldı, yatırım tutarları belirlendi.
29 KASIM
- Hazine ve Maliye Bakanlığı, Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya ile Gaziantep'in İslahiye ve Nurdağı ilçelerindeki mücbir sebep halinin 30 Nisan 2024'e kadar uzatıldığını bildirdi.
30 KASIM
- Türkiye ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde beklentilerin üzerinde yüzde 5,9 büyüme kaydetti. Türkiye verisi açıklanan G-20 ve OECD ülkeleri arasında en hızlı büyüyen ekonomi oldu.
1 ARALIK
- Bakan Şimşek, Standard&Poor's'un (S&P) Türkiye'nin kredi notu görünümünü yükseltmesine ilişkin değerlendirmede bulundu. Türkiye'nin ekonomide attığı adımların karşılık bulduğunu belirten Şimşek, "Orta Vadeli Program'ımıza güven artıyor. Sabır ve kararlılıkla programı uygulamaya devam edeceğiz." ifadesini kullandı.
4 ARALIK
- Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) kasımda aylık bazda yüzde 3,28, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 2,81 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 61,98, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 42,25 olarak kaydedildi.
6 ARALIK
- Rekabet Kurumu, kırmızı et sektörüne yönelik inceleme başlattı.
7 ARALIK
- Otomotiv sektöründe spekülatif fiyat artışları ve stokçuluk faaliyetlerine karşı ikinci el araçlarda uygulanan "pazarlama ve satış kısıtlaması" ile "ilan kısıtlamasına" ilişkin düzenlemelerin süresi 1 Ocak 2024'ten itibaren 6 ay süreyle yeniden uzatıldı.
11 ARALIK
-Türkiye'de işsizlik oranı, ekimde bir önceki aya göre 0,5 puanlık azalışla Kasım 2012'den bu yana en düşük seviye olan yüzde 8,5'e geriledi.
12 ARALIK
- Rekabet Kurulu, Facebook, Instagram ve WhatsApp'ın sahibi Meta Platforms Inc'e, Rekabetin Korunması Hakkında Kanunu ihlal ettiği iddiasıyla soruşturma açılmasını kararlaştırdı.
- Bakan Şimşek, kısa vadeli kiralamalara ilişkin düzenlemenin konut arzını artırdığını belirterek, "Özellikle büyükşehirlerde kiralarda gerileme başladı." ifadesini kullandı.
13 ARALIK
- İkinci el taşıtlara uygulanan "6 ay ve 6 bin kilometre" düzenlemesine motosikletler de dahil edildi.
- Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen ve mücbir sebep hali uzatılan Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş, Malatya ile Gaziantep'in İslahiye ve Nurdağı ilçelerindeki mükellefler, 31 Temmuz 2024'e kadar yapılandırma başvurusunda bulunabilecek.
16 ARALIK
- Bakan Uraloğlu, Ankara-Kırıkkale-Delice Otoyolu ihalesinde en düşük teklifi Fernas İnşaat'ın, Antalya-Alanya Otoyolu için de Limak İnşaat Sanayi ve Ticaret AŞ'nin verdiğini bildirdi.
18 ARALIK
- Reklam Kurulu, aldatıcı reklam veya haksız ticari uygulamalar nedeniyle bu yıl 114,1 milyon liralık para cezası uyguladı.
19 ARALIK
- Lokanta, restoran ve kafelerde fiyat listeleri, 1 Ocak 2024'ten itibaren giriş kapısının önüne ve masaların üstüne, tüketicilerin kolaylıkla görebileceği ve okuyabileceği şekilde konulacak. Ticaret Bakanlığının söz konusu düzenlemesi Resmi Gazete'de yayımlandı.
25 ARALIK
-Sabiha Gökçen Havalimanı’nın 2'nci pisti törenle açıldı.
- 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ile 2022 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.
(Bitti)