Fransa-Cezayir ilişkilerindeki "örtülü" kırılma yeniden su üstüne çıktı

Cezayir ile Fransa arasında Paris yönetiminin sömürge dönemindeki eylemlerinden kaynaklı tarihi sorunlar, karşılıklı adımlarla aşılmaya çalışılsa da Cezayirli bir aktivistin Fransa'ya kaçırılması yeni bir gerginliğe yol açtı - Cezayirli siyasi analist Rıdvan Buhedil: - "Cezayir'in verdiği üst tondan bu tepki, Macron'a (Fransa Cumhurbaşkanı), ilişkilerin normal akışına dönmesini istemeyenin Fransa olduğu mesajı veriyor"

HASAN CİBRİL - Cezayir-Fransa ilişkilerinde yaşanan "örtülü" kırılmanın aşılması amacıyla resmi düzeyde atılan adımlara rağmen sular bir türlü durulmuyor.

Cezayirli siyasi aktivist Emira Buravi'nin Fransız diplomatların desteğiyle yasa dışı yollarla ülkeden kaçırılmasının ardından iki ülke arasındaki ilişkilerdeki kırılgan yapı tekrar su yüzüne çıktı.

Cezayir Cumhurbaşkanlığından 8 Şubat'ta yapılan yazılı açıklamada, Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun'un, Cezayir'in Paris'teki Büyükelçisi Said Musa'nın istişare için acilen geri çağrılması talimatı verdiği belirtildi.

Açıklamada, Musa'nın Cezayir yargısının kararıyla ulusal topraklarda bulunması gereken bir Cezayir vatandaşının gizli ve yasa dışı tahliyesi nedeniyle çağrıldığına işaret edildi.

Cezayir Dışişleri Bakanlığı da, Fransız Büyükelçiliğine "tahliyeye katılan Fransız diplomatlar, konsoloslar ve güvenlik personelinin ulusal egemenliği ihlal etmesini" kınayan bir muhtıra gönderdi.

- "Bir adım ileri bin adım geri"

Cezayir tarafından yapılan açıklamalarda tahliye edilen kişinin adına yer verilmedi. Ancak basında söz konusu kişinin 2020'den bu yana "dine ve Cumhurbaşkanı'na hakaret" gerekçesiyle adli kontrol altında bulunan siyasi aktivist Emira Buravi olduğuna yönelik haberler yer aldı.

Fransa merkezli yayın kuruluşu France 24'ün, 8 Şubat'taki haberinde Cezayir ve Fransa vatandaşlığı bulunan Buravi'nin, Tunus makamlarınca tekrar Cezayir'e gönderilme tehlikesiyle karşı karşıyayken Fransa'ya giden bir uçağa binmeyi başardığı bilgisi geçti.

Cezayir Radyosu ise 9 Şubat'ta Paris'in bu adımıyla ilgili, ilişkilerde son dönemde atılan adımlara işaretle "bir adım ileri bin adım geri" değerlendirmesinde bulundu.

Cezayir'de Fransızca yayın yapan El-Mücahid gazetesi ise olayın, iki ülke ilişkilerindeki "soğukluğa" işaret ettiğini belirtti ve "Fransa'nın, atılan tüm adımları boşa çıkaran bu politikasının sükunetin sağlanmasına ne gibi bir faydası olacağı" sorusunu gündeme getirdi.

Cezayir'de gerek medyada gerekse resmi düzeyde verilen tepkiler, iki ülke ilişkilerinin seyri konusunda bazı verileri ortaya koyuyor. Bu veriler ışığında, Cumhurbaşkanı Tebbun'un, Fransız mevkidaşı Emmanuel Macron'un davetlisi olarak mayısta Paris'e gerçekleştirmesi planlanan ziyaretinin de askıya alınabileceği yorumları yapılıyor.

- Fransa'ya mesaj

Fransa Genelkurmay Başkanı Thierry Burkhard geçen ocak ayında Cezayir Genelkurmay Başkanı Said Şankariha'yı Paris'teki Askeri Okul'da ağırlamıştı.

Fransız basını bu konuyla ilgili haberlerinde, "en son 17 yıl önce bir Cezayir Genelkurmay Başkanının Fransa'ya resmi ziyarette bulunduğu" ayrıntısına yer vermişti.

Bu ziyaretle eş zamanlı olarak 26 Ocak'ta iki ülkenin Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreterleri Ammar Billani ile Anne-Marie Descotes'un başkanlık ettiği 9. Siyasi Diyalog toplantısı düzenlenmişti.

Cezayir Dışişleri Bakanlığının açıklamasına göre, Fransız tarafı toplantıda, sömürge dönemi arşivlerini iade etme ve nükleer test sahalarını radyasyondan arındırma sürecini hızlandırma sözü vermişti.

Cezayirli siyasi analist Rıdvan Buhedil, karşılıklı bu ziyaretlerin ardından yaşanan son gerilimi AA muhabirine değerlendirdi.

Cezayir'in verdiği tepkinin, en üst kademeden ve sert bir şekilde geldiğine, büyükelçinin, adet olduğu üzere Dışişleri Bakanlığı tarafından değil Cumhurbaşkanı tarafından geri çağrıldığına vurgu yapan Buhedil, "Cezayir'in verdiği üst tondan bu tepki, Macron'a, ilişkilerin normal akışına dönmesini istemeyenin Fransa olduğu mesajı veriyor." dedi.

- Fransa-Cezayir ilişkileri sil baştan

Buhedil, Fransa'nın söz konusu aktivistin yurt dışına kaçırılması olayına adının karışmasının, iki ülke ilişkilerini başlangıç çizgisine geri getirdiğini dile getirdi.

"Bu, Cezayir egemenliğini ihlal eden ve ilişkileri sil baştan başlatan tehlikeli bir eylemdir." diyen Buhedil, bu olayın ardından yaşanması muhtemel senaryolara ilişkin şunları söyledi:

"Bu olay ilk olarak, Tebbun'un ziyaretine yansıyacaktır. Bu ziyaret ertelenebilir ya da iptal edilebilir. Ancak Fransa'nın duruma açıklık getirmesi ya da özür dilemesi -ki bu uzak bir ihtimaldir- halinde durum değişebilir. İkinci senaryo ise Cezayir'in ikili anlaşmaları yeniden gözden geçirmesi ya da diplomatik temsilciliğini düşürmesi olabilir."