Lüksemburg, Uluslararası Adalet Divanında işgalci İsrail'i ihlallerini sürdürmekle suçladı
Uluslararası Adalet Divanında (UAD) İsrail'in işgal ettiği Filistin topraklarındaki uygulamalarının hukuki...
Uluslararası Adalet Divanında (UAD) İsrail'in işgal ettiği Filistin topraklarındaki uygulamalarının hukuki sonuçlarının ele alındığı duruşmalarda Lüksemburg, İsrail yönetimini Filistin'deki insan hakları ihlallerini devam ettirmekle suçladı.
Hollanda'nın idari başkenti Lahey'deki Barış Sarayı'nda faaliyetlerini yürüten UAD'de İsrail'in işgal ettiği Filistin topraklarındaki uygulamalarının hukuki sonuçlarının ele alındığı duruşmalar sürüyor.
Duruşmalarda Lüksemburg adına söz alan Dışişleri Bakanlığı Hukuk İşleri Direktörü Alain Germeaux, İsrail'in Filistin topraklarında işgalci güç olarak uyması gereken yükümlülükler bulunduğunu vurguladı.
Germeaux, "İsrail'in kendisini ve halkını koruma hakkı var ama ilgili uluslararası hukuka uymak zorunda. Buna göre İsrail, Filistin topraklarındaki tek işgalci güç olarak, işgal süresi boyunca uluslararası insancıl hukuk ve insan hakları hukukuna uyum sağlamalı. Mahkeme 2004'te İsrail'in Filistinlilere karşı birçok insan hakları yükümlülüklerini ihlal ettiğine hükmetmişti. Yerleşimlerin ve bağlı altyapının hızla genişletilmesi ve İsrail'in kendi halkının bir kısmını buralara nakletmesi nedeniyle bu ihlallerin devam ettiği görülüyor." dedi.
İsrail'in Filistin topraklarını işgal ve ilhak etmeyi "meşru müdafaa" gerekçesiyle savunamayacağını kaydeden Germeaux, İsrail'in yasa dışı Yahudi yerleşimler oluşturarak Filistin topraklarını ilhak etmesi ve sömürgeleştirmesinin uluslararası hukukun ağır ihlali olduğunu, İsrail'in bunlara son vererek neden olduğu zararları tazmin etmesi gerektiğini ifade etti.
Lüksemburg ayrıca Avrupa Birliği ve diğer devletlerin de İsrail ve işgal altındaki Filistin toprakları arasında ayrım yapmakla yükümlü olduğunu vurguladı.
- BM Genel Kurulu, UAD'den görüş istemişti
BM Genel Kurulu, 30 Aralık 2022 tarihli kararında UAD'ye, Divan Statüsü'nün 65. maddesine dayanarak 1967'deki savaştan bu yana İsrail'in Filistin'deki işgalinin hukuki neticelerine ilişkin iki soru yöneltti.
BM Genel Kurulunun Divan'dan cevaplarını talep ettiği sorular şu şekilde:
"1- İsrail'in, Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkını sürekli olarak ihlal etmesinin, işgali sürdürmesinin, 1967’den bu yana Filistin topraklarındaki yerleşim ve ilhak faaliyetlerinin, Kudüs’ün demografik yapısını, karakterini ve statüsünü değiştirmeye yönelik faaliyetlerinin ve ilgili ayrımcı mevzuat ve tedbirleri kabul etmesinin hukuki sonuçları nelerdir?
2- İsrail'in, ilk soruda belirtilen uygulamaları, işgalin hukuki statüsünü nasıl etkilemektedir ve bu durumun tüm devletler ve Birleşmiş Milletler için doğurduğu hukuki sonuçlar nelerdir?"
Danışma görüşü talebi, 17 Ocak 2023'te BM Genel Sekreteri tarafından UAD'ye ulaştırılırken Divan, BM üyesi devletlere ve Filistin'e danışma görüşü istenen sorular hakkında yazılı ve sözlü beyanda bulunma haklarına ilişkin bildirim yaptı.
- Danışma görüşünün etkisi nedir?
UAD'nin verdiği danışma görüşleri, her ne kadar bağlayıcı olmasa da birçok devlet ve kuruluş tarafından dikkate alındığı ve verilen görüşe uygun hareket edildiği belirtiliyor.
Divan'ın, İsrail'in Filistin topraklarında inşa ettiği duvara dair 2004'te verdiği danışma görüşünde duvarın hukuka aykırı olduğunu tespitinin ardından birçok devlet ve şirketin, söz konusu duvarın inşasına katkı sunmaktan imtina etmesi, İsrail'e sattıkları inşaat malzemelerinin duvarın yapımında kullanılmaması şartını koyması dikkati çekiyor.
Yine UAD'nin 22 Temmuz 2010'da uluslararası hukukta bir devletin tek taraflı bağımsızlık ilan etmesinin yasaklanmadığı yönünde verdiği danışma görüşünün ardından, Kosova'nın bağımsızlığının meşruiyeti arttı ve bağımsızlığını tanıyan devlet sayısı çoğaldı.
UAD'nin görüşünün, işgalin uluslararası hukuka aykırılığı yönünde olması durumunda İsrail üzerindeki baskının artması ve ona açıkça destek veren ülkeleri uluslararası toplum tarafından tutumlarını gözden geçirmeye zorlamaları muhtemel.