Prof. Dr. İsmail Coşkun: "Kemal Tahir'in esas izleği Türk modernleşmesi, Türkiye'nin yakın tarihli hikayesidir"
"Ketebe neşrinde ikili bir sınıflama geliştirildi. Bunlardan bir tanesini daha çok devlet toplum ilişkileri, siyaset düzeyinde okumalar olarak tanımlayabiliriz" - "Türk okuru, genç okur, Milli Mücadele'ye ilişkin, yani son 150 yıllık hikayemizle ilişki kurmak istiyorsa Kemal Tahir metinleriyle buluşmak zorundadır"
AHMET ESAD ŞANİ - Türk edebiyatının önemli isimlerinden Kemal Tahir'in 16 kitabı Ketebe Yayınları tarafından yeni bir edisyonla yayımlandı.
Eserlerin önsözünü kaleme alan İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Coşkun, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kemal Tahir'in 1955'ten itibaren romanlarıyla okurlarla buluştuğunu söyledi.
Coşkun, raflarda yerini alan Kemal Tahir Külliyatı'nda ise Tahir'in yaşarken yapılan eserlerindeki ilk ve ikinci baskılardan hareketle çok ciddi bir editör sürecinin yürütüldüğünü ifade etti.
- "Kemal Tahir'in esas izleği Türk modernleşmesidir"
Külliyatta, önceki baskılardaki hata ve eksiklerin giderildiğini, sıralama ve sınıflama yapıldığını belirten Coşkun, şöyle devam etti:
"Ketebe neşrinde ikili bir sınıflama geliştirildi. Bunlardan bir tanesini daha çok devlet toplum ilişkileri, siyaset düzeyinde okumalar olarak tanımlayabiliriz. İkincisi daha ziyade aynı hikayenin yine devlet toplum ilişkilerinin modernleşmenin, taşra düzeyindeki görünümlerine odaklanıyor. Burada biraz Kemal Tahir'in esas izleği Türk modernleşmesidir, Türkiye'nin yakın tarihli hikayesidir."
İsmail Coşkun, Tahir'in eserlerinin okuyucuyla bir ilişki kurma deneyimi sunduğuna işaret ederek, "Yani romancı olarak düşünüyor, romancı olarak yazıyor, romancı olarak o gerçekliği başka türlü yorumluyor. Yakın dönem bir tarih okuması anlamında değil, bir sanatkarın Türkiye insanını, devletini, devlet toplum ilişkilerini, hikayesini kaleme getirme, dramını vermesine ilişkin bir çabası var." dedi.
Her iki dizide yer alan kitaplara, içeriklerine ve anlattıklarına ilişkin bilgiler paylaşan Coşkun, "Bu iki dizinin dışında kalan istisna olan öyküleri 'Göl İnsanları' metni var. O da bu bağlamda değerlenecek metindir. Bir de tamamıyla bu son dönem hikayemizin dışında başka bir hikayeye, Osmanlı Devleti'nin kuruluş dönemine odaklanan 'Devlet Ana' metni var." ifadelerini kullandı.
- "Editöryal mutfak çok iyi çalıştı"
Coşkun, külliyat için ciddi bir mutfak çalışması yapıldığının altını çizerek, "Editöryal mutfak çok iyi çalıştı. İsim değişiklikleri var, atlanmış. Cümle atlamaları, satırbaşı atlamaları, kelime yazılışları vesaire çok ciddi, temiz, özenli bir okuma oldu." diye konuştu.
Kemal Tahir'in kitaplarının daha önce de çeşitli yayınevleri tarafından basıldığını dile getiren Coşkun, "Ketebe'nin yaptığı Tahir'in sağlığında yapılan baskılarla karşılaştırarak temiz, yeni bir sınıflamayla, titiz bir baskının önlerine koyulmasıdır." dedi.
Yakın dönemi merak eden genç ve yetişkin okurların Kemal Tahir kitaplarıyla buluşması gerektiğini savunan İsmail Coşkun, "Türk okuru, genç okur, Milli Mücadele'ye ilişkin, yani son 150 yıllık hikayemizle ilişki kurmak istiyorsa Kemal Tahir metinleriyle buluşmak zorundadır. Bunun tek adresi Kemal Tahir değil, Tarık Buğra, Halide Edip, Nazım Hikmet de var. Ama Kemal Tahir bu konuları fazlasıyla irdelemiş." değerlendirmesini yaptı.
- Kemal Tahir Külliyatı hakkında
Kemal Tahir'in edebi dünyasının önemli bir parçasını oluşturan ve daha önce yayımlanmamış mektupları da içeren tüm mektupları, notları ve yazara dair incelemelerle hatıratlar ayrı başlıklarla külliyatın farklı parçaları olarak yayın hayatına kazandırıldı.
Yeni bir edisyonla ele alınan 16 eser, Türk modernleşmesinin farklı evreleri dikkate alınarak, kronolojik bir okuma için "1890-1945 Türkiye" ve "1890-1945 Türkiye/Taşra" olarak iki farklı dizide okura sunuluyor.
"1890-1945 Türkiye" dizisinde yer alan eserler "Bir Mülkiyet Kalesi", "Yorgun Savaşçı", "Esir Şehrin İnsanları", "Esir Şehrin Mahpusu", "Kurt Kanunu", "Yol Ayrımı" ve "Bozkırdaki Çekirdek" kitaplarından oluşuyor.
Çalışmanın "1890-1945 Türkiye/Taşra" dizisinde ise "Yediçınar Yaylası", "Köyün Kamburu", "Büyük Mal", "Rahmet Yolları Kesti", "Sağırdere", "Körduman" ve "Kelleci Memet" romanları yer alıyor.
Türk modernleşmesi odaklı bu okuma önerisinin iki istisnasından "Göl İnsanları" öykü kitabı olması, "Devlet Ana" ise çok farklı bir tarihsel döneme odaklanması nedeniyle bu dizinlerin dışında değerlendiriliyor.