ARIŞ GÜNDOĞAN - Cumhurbaşkanlığı seçimine açıkça müdahale edilen ve Türk demokrasisinde ilk olma özelliğini taşıyan 27 Nisan e-muhtırasının üzerinden 15 yıl geçti.AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, daha önce de askeri müdahalelerle sarsılan Türk demokrasisi, 2007 yılının nisan ayında Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde de yeni bir muhtıra daha yaşadı.Seçimler öncesinde AK Parti'nin adayının Abdullah Gül olacağı kulislere yansırken, özellikle askeri kesim, İslami kökenden gelmesi ve eşinin başörtülü olmasını gerekçe göstererek, bu isme karşı çıkıyordu.Dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt'ın, cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesi 12 Nisan'da beraberindeki kuvvet komutanlarıyla düzenlediği basın bilgilendirme toplantısında sarf ettiği "Cumhurbaşkanı Cumhuriyete sözde değil, özde bağlı olmalıdır" sözleri, sürecin fitilini ateşledi.Bu sözler, iktidar tarafından tepki ile karşılanırken, başta Ankara ve İstanbul olmak üzere bazı büyükşehirlerde "Cumhuriyet mitingleri" düzenlendi.Seçimler öncesinde yaşanan bir başka polemik konusu ise 367 tartışması olarak tarihe yansıdı. Anayasa'nın 102. maddesine göre cumhurbaşkanı seçilebilmek için ilk iki turda nitelikli çoğunluk olan 367 oy, sonraki iki turda ise salt çoğunluk olan 276 oy oranı aranırken, dönemin Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Sabih Kanadoğlu, anayasada belirtilen 367'nin sadece karar yeter sayısı değil, aynı zamanda toplantı yeter sayısı olduğu tezini ortaya attı.Bu görüşe göre, oylamalara en az 367 kişinin katılması gerektiği, aksi halde sonucun geçersiz olacağı iddia edildi. Böylece Meclisteki sandalye sayısı 354 olan iktidar partisi, tek başına kendi oylarıyla cumhurbaşkanı seçemeyecekti.- Gül'ün adaylığından geri adım atılmadıYaşanan bu tartışmalar ışığında tarihler, seçimin ilk turunun yapılacağı 27 Nisan 2007 gününü gösterdi. Siyasi çevrelerde AK Parti'nin farklı bir isim çıkaracağı dillendirilirken, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan beklenenin aksine seçimlerin yapılacağı 27 Nisan günü Abdullah Gül'ün adaylığından geri adım atmadı.İlk tur oylama 27 Nisan'da yapıldı. Oylamada 361 oy kullanılırken, Abdullah Gül 357 oy aldı. Oylamanın hemen sonrasında, CHP 367 iddiasıyla seçimi Anayasa Mahkemesi'ne taşıdı.Aynı günün gecesi Genelkurmay Başkanlığı'nın internet sitesinde, daha sonra "e-muhtıra" olarak anılacak bir basın açıklaması yayınlandı.Genelkurmay Başkanlığı internet sitesine saat 23.30'da konulan bildiride, "Türkiye Cumhuriyeti devletinin, başta laiklik olmak üzere, temel değerlerinin aşındırılması için bitmez tükenmez gayret gösterildiği, hatta milli bayramlara alternatif kutlamalar yapıldığı" belirtiliyordu.Siyasi tarihe "27 Nisan e-muhtırası" olarak geçen bildiride şunlar kaydedildi:"Özetle, Cumhuriyetimizin kurucusu ulu önder Atatürk'ün, 'Ne mutlu Türküm diyene' anlayışına karşı çıkan herkes Türkiye Cumhuriyeti'nin düşmanıdır ve öyle kalacaktır. Türk Silahlı Kuvvetleri, bu niteliklerin korunması için kendisine kanunlarla verilmiş olan açık görevleri eksiksiz yerine getirme konusundaki sarsılmaz kararlılığını muhafaza etmektedir ve bu kararlılığa olan bağlılığı ile inancı kesindir.""Muhtıra" olarak nitelendirilen bu açıklamanın ardından kabine üyeleri gece boyu çalışarak buna nasıl bir yanıt verileceğini tartıştı. Hükümet Sözcüsü Cemil Çiçek, 28 Nisan saat 15.00'te, "Başbakan'a bağlı bir kurum olan Genelkurmay Başkanlığı'nın herhangi bir konuda hükümete karşı bir ifade kullanması demokratik bir hukuk devletinde düşünülemez." açıklamasını yaptı.- Halk oylaması kararıCHP'nin başvurusu üzerine toplanan Anayasa Mahkemesi 1 Mayıs'ta verdiği kararla, 367 iddiasını kabul ederek yapılan birinci tur oylamayı iptal etti. Bunun üzerine 6 Mayıs'ta yapılan iki yoklamada da toplantı yeter sayısı olan 367'nin bulunamayışı yüzünden 11. Cumhurbaşkanı seçilemedi.Anayasa Mahkemesinin iptali kararı üzerine, cumhurbaşkanlığı seçimi tekrarlanmadan bu kez AK Parti'den farklı bir hamle geldi.AK Parti'nin teklifi üzerine 22 Temmuz tarihinde tüm partilerin desteğiyle seçim kararı alındı. Ayrıca Mecliste seçim kararı alınmasının yanında, anayasada bazı değişikliklere gidildi.Anayasal metinlere ilişkin beşinci halk oylaması ise 21 Ekim 2007'de yapıldı. Cumhurbaşkanının halk tarafından ve 5 artı 5 sistemiyle seçilmesini öngören düzenlemenin de aralarında yer aldığı anayasa değişiklikleri 22 Temmuz'daki milletvekili seçiminin ardından halk oyuna sunuldu.Bu oylamada, kayıtlı 42 milyon 690 bin 252 seçmenin yüzde 67.5'i sandık başına gitti. Geçerli oyların yüzde 68,95'i "evet", yüzde 31,05'i ise "hayır" yönünde oldu ve böylece anayasa değişikliği kabul edildi.- AK Parti, 341 milletvekili ile tek başına iktidar olduMeclis'in aldığı karar sonucu 22 Temmuz 2007'de erken seçime gidilirken seçimlerde yüzde 46,6 oy alan Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki AK Parti, 341 milletvekili ile yeniden tek başına iktidar oldu. CHP ikinci, MHP ise üçüncü parti olarak Meclise girdi.Tekrarlanacak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde bu kez MHP'nin oylamalara katılacağını belirtmesiyle yeni bir 367 krizi ortaya çıkmadı. Yeniden AK Parti'nin adayı olan Abdullah Gül, 20 Ağustos'ta yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimi birinci turunda 341 oy aldı. 24 Ağustos'taki ikinci turunda ise 337'de kaldı. Anayasaya göre ilk iki turda üçte iki çoğunluk olan 367 sayısına ulaşılamadığı için, 276 oyun aranacağı üçüncü tura gidildi. Abdullah Gül 28 Ağustos'ta yapılan üçüncü turda 339 oy alarak Türkiye Cumhuriyeti'nin 11. Cumhurbaşkanı seçildi.- Muhtıra, 29 Ağustos 2011'de siteden kaldırıldıEski CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, 29 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, "Köşk seçimi meşrudur, sonuca saygı duyacağız" derken, nisan ayında başlayan cumhurbaşkanlığı seçimi tartışmaları böylece sona erdi.Muhtıra, 29 Ağustos 2011'de Genelkurmay Başkanlığının internet sitesinden kaldırıldı.Dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt ise yıllar sonra 8 Kasım 2012'de TBMM Darbeleri ve Muhtıraları Araştırma Komisyonu'nda metni bizzat kendisinin kaleme aldığını açıklarken, bunun bir muhtıra değil, "laiklik hassasiyetini ortaya koyan bir metin" olduğunu söyledi.Büyükanıt hakkında, e-muhtıradan ancak 5 yıl sonra soruşturma açıldı. 2012'de yapılan şikayetler üzerine başlatılan soruşturma, dosyanın tek şüphelisi olan dönemin Genelkurmay Başkanı Yaşar Büyükanıt’ın 21 Kasım 2019'da hayatını kaybetmesinin ardından kapatıldı.
Yerel Haberler
26 Nisan 2022 - 11:12
Türk demokrasisinin kırılma noktası "27 Nisan"ın üzerinden 15 yıl geçti
367 krizi gölgesinde yapılan 27 Nisan 2007'deki cumhurbaşkanlığı seçimi ilk tur oylamasının gecesinde Genelkurmay Başkanlığının yayımladığı "e muhtıra" kara bir leke olarak tarihteki yerini aldı Türkiye'de ilk olma özelliğini taşıyan "e muhtıra"ya karşı hükümetin bir gün sonra yaptığı açıklama, Türk demokrasisi açısından bir kırılma noktası oldu, muhtıra, 29 Ağustos 2011'de Genelkurmay Başkanlığının internet sitesinden kaldırıldı
Yerel Haberler
26 Nisan 2022 - 11:12
EDİTÖR
Anadolu Ajansı haberleri, son dakika gelişmeleri. Bu haber Anadolu Ajansı tarafından servis edilmiştir. Anadolu Ajansı tarafından geçilen tüm...
İlginizi Çekebilir